قطعى دينى بوده، و امام حاضر نشد- حتّى به عنوان تقيّه- با يزيديان و بنى اميّه غاصب خلافت اسلامى كنار بيايد، زيرا مى‌دانست ضربه شديدى به كيان اسلام خواهد خورد و قيام و شهادت او مايه بيدارى مسلمين و نجات اسلام از چنگال تفاله‌هاى جاهليّت است.

8- تقيّه مدارايى‌

اين نوع ديگرى از تقيّه است كه صاحبان يك مذهب براى حفظ وحدت صفوف مسلمين در كارهايى كه لطمه‌اى به اساس دين و مذهب نمى‌زند، با ساير فرق مسلمين هماهنگى كنند.

مثلا پيروان مكتب اهل بيت (عليهم السلام) عقيده دارند بر فرش نمى‌توان سجده كرد و حتماً بايد بر سنگ يا ساير اجزاى زمين و مانند آن سجده نمود، و حديث معروف پيامبر (صلى الله عليه و آله)

«جُعِلَتْ لِىَ الأرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً

؛ زمين براى من محلّ سجده و وسيله تيمّم قرار داده شده است» [1] را دليل بر آن مى‌دانند.

حال اگر بخواهند براى حفظ وحدت در صفوف ساير مسلمين در مساجد آنها، يا در مسجد الحرام و مسجد النبى (صلى الله عليه و آله) نماز بخوانند، ناگزير بر همان فرش‌ها- مانند ديگران- سجده مى‌كنند.

اين كار جايز و چنين نمازى به عقيده ما صحيح است و اين را تقيّه مدارايى مى‌گويند، زيرا مسأله ترس از جان و مال در آن مطرح نيست،

[1]. صحيح بخارى، جلد 1، صفحه 91 و سنن بيهقى، جلد 2، صفحه 433 (در كتب بسيار ديگرى نيز اين حديث نقل شده است).