و اين در حقيقت تشويق به اين كار است، بى آن كه نفى موارد ديگر را كند، و به اصطلاح إثبات شى‌ء نفى ما عدا نمى‌كند.

و از آنجا كه معلوم نيست متن اصلى حديث به صورت اوّل بوده يا دوّم، حديث مجمل مى‌شود و غير قابل استدلال.

ممكن است گفته شود در متن ديگرى در همان كتاب آمده است «إنّما يسافر إلى ثلاثة مساجد؛ مسافرت فقط براى سه مسجد جايز است». [1]

بنابراين شدّ رحال فقط براى اين سه مسجد جايز است!

جواب اين سؤال هم روشن است، اوّلا: سفرهاى دينى و غير دينى براى مقاصد زيادى به اجماع امّت جايز است و سفر منحصر به سفر به سوى اين سه مسجد نيست، در نتيجه حصر مزبور به اصطلاح «حصر اضافى» است، يعنى در ميان مساجد اين سه مسجد است كه براى آن شدّ رحال مى‌شود.

ثانياً: متن حديث مشكوك است و معلوم نيست در واقع اوّلى بوده يا دوّمى يا سوّمى، و بسيار بعيد است كه پيامبر (صلى الله عليه و آله) سه بار اين مطلب را با سه عبارت فرموده باشد. ظاهر اين است كه راويان اخبار نقل به معنا كرده‌اند، بنابراين حديث مزبور در هاله‌اى از ابهام فرو مى‌رود و با ابهام متن حديث، استدلال به آن فاقد اعتبار است.

[1]. صحيح مسلم، جلد 4، صفحه 126.