(189) يَسْئَلُونَكَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَواقيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِّ وَ لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقى‌ وَ أْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ‌

درباره «هلال‌هاى ماه» از تو سؤال مى‌كنند؛ بگو: «آنها، بيان اوقات (و تقويم طبيعى) براى (نظام زندگى) مردم و (تعيين وقت) حج است»، و كار نيك، آن نيست كه از پشت‌خانه‌ها وارد شويد (آن چنان كه در جاهليت، به هنگام حج مرسوم بود)؛ بلكه نيكى اين است كه پرهيزگار باشيد و از در خانه‌ها وارد شويد و تقوا پيشه كنيد، تا رستگار گرديد!

شأن نزول:

هلال ماه چه فايده‌اى دارد؟

در حديثى مى‌خوانيم: «مُعاذُ بن جَبَل»، خدمت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله رسيده، گفت:

بسيار از ما سؤال مى‌كنند: اين هلال ماه چيست؟ و چه فايده دارد؟ (چرا ماه تدريجاً به صورت بدر كامل در مى‌آيد و باز به حالت اوّل بر مى‌گردد)؟

خداوند آيه فوق را نازل فرمود و به آنان پاسخ گفت. [1]

در روايت ديگرى آمده است: جمعى از يهود از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيدند: هلال ماه براى چيست؟ و چه فايده دارد؟ آيه فوق نازل شد [2] و فوايد مادى و معنوى آن را در نظام زندگى انسان‌ها بيان كرد.

ا 190 وَ قاتِلُوا في‌ سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقاتِلُونَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ‌

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحار الانوار»، ج 55، ص 118؛ «بحر المحيط»، ج 2، ص 229، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير رازى»، ج 5، ص 280، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير آلوسى»، ج 2، ص 71، ذيل آيه مورد بحث.

[2] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير قرطبى»، ج 2، ص 341، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير رازى»، ج 5، ص 280، ذيل آيه مورد بحث؛ «تفسير آلوسى»، ج 2، ص 71، ذيل آيه مورد بحث.