عَلَيْكُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ‌خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ‌

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه مى‌خواهيد با رسول خدا نجوا كنيد (و سخنان درگوشى بگوئيد)، قبل از آن صدقه‌اى (در راه خدا) بدهيد؛ اين براى شما بهتر و پاكيزه‌تر است. و اگر توانائى نداشته باشيد، خداوند غفور و رحيم است!

آيا ترسيديد فقير شويد كه از دادن صدقات قبل از نجوا خوددارى كرديد؟! اكنون كه اين كار را نكرديد و خداوند توبه شما را پذيرفت، نماز را بر پا داريد و زكات را اداكنيد و خدا و پيامبرش را اطاعت نمائيد و (بدانيد) خداوند از آنچه انجام مى‌دهيد با خبر است!

شأن نزول:

صدقه، قبل از نجوا

مرحوم «طبرسى» در «مجمع البيان» و جمعى ديگر از مفسران معروف، در شأن نزول اين آيات، چنين نقل كرده‌اند: جمعى از اغنياء، خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌آمدند و با او نجوا مى‌كردند (اين كار، علاوه بر اين كه وقت گرانبهاى پيغمبر صلى الله عليه و آله را مى‌گرفت، مايه نگرانى مستضعفين و موجب امتيازى براى اغنياء بود) در اينجا خداوند نخستين آيات فوق را نازل كرد و به آنها دستور داد: قبل از نجوا كردن با پيامبر صلى الله عليه و آله، صدقه‌اى به مستمندان بپردازند، اغنياء وقتى چنين ديدند، از نجوا خوددارى كردند، آيه دوم نازل شد (و آنها را ملامت كرد و حكم آيه اوّل را نسخ نمود) و اجازه نجوا به همگان داد (ولى نجوا در مورد كار خير و اطاعت پروردگار). [1]

بعضى‌از مفسران نيزتصريح كرده‌اند: هدف گروهى از نجواكنندگان اين بود كه‌ازاين راه، برترى بر ديگران كسب كنند، پيامبر صلى الله عليه و آله هم روى بزرگوارى خاص خود، در عين اين كه ناراحت بود، از آنها ممانعت نمى‌كرد تا اين كه قرآن آنها را از اين كار نهى نمود. [2]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيات مورد بحث؛ «اسباب نزول الآيات» واحدى نيشابورى، ص 276؛ «درّ المنثور»، ج 6، ص 185 و بسيارى از تفاسير ديگر ذيل آيات مورد بحث.

[2] «روح المعانى»، ج 28، ص 27.