ولى، بررسى خود اين آيات، نشان مى‌دهد: هيچ دليلى، بر مسأله ارتباط اين آيات با هجرت، نيست، تنها بيانگر فشارهائى است كه بر مؤمنان در آن زمان، از ناحيه دشمنان، و حتى گاه از ناحيه پدران و مادران مشرك آنها، وارد مى‌شد.

اين آيات، مسلمانان را تشويق به استقامت و پايمردى در برابر موج فشار دشمن مى‌كند، و اگر سخن از «جهاد» به ميان آورده نيز ظاهراً جهاد در همين زمينه است، نه جهاد مسلحانه دسته جمعى و گروهى، كه دستور آن در «مدينه» نازل شد.

و نيز اگر سخن از منافقان مى‌گويد، ممكن است اشاره به گروه سست ايمانى باشد كه احياناً در «مكّه» در لابلاى مسلمانان وجود داشتند، گاه با مسلمانان همراه بودند و گاه با مشركان، كفه هر كدام سنگين‌تر مى‌شد، به سوى او مى‌چرخيدند!

به هر حال، پيوستگى و انسجام آيات اين سوره، ايجاب مى‌كند كه همه آنها را «مكّى» بدانيم، و روايات بالا كه خود با يكديگر انسجام ندارند، نمى‌توانند اين بهم پيوستگى را بر هم زنند.

ا 8 وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ا 9 وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ‌

ما به انسان توصيه كرديم كه به پدر و مادرش نيكى كند، و اگر آن دو (مشرك باشند و) تلاش كنند كه براى من همتائى قائل شوى كه به آن علم ندارى، از آنهاپيروى مكن! بازگشت شما به سوى من است، و شما را از آنچه انجام مى‌داديد با خبر خواهم ساخت.

و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادند، آنها را در زمره صالحان وارد خواهيم كرد!

شأن نزول:

احسان به والدين‌

روايات مختلفى در شأن نزول آيه فوق آمده است كه عصاره همه آنها يكى است‌