(26) إِنَّ اللَّهَ لايَسْتَحْيي‌ أَنْ يَضْرِبَ مَثَلًا ما بَعُوضَةً فَما فَوْقَها فَأَمَّا الَّذينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ أَمَّا الَّذينَ كَفَرُوا فَيَقُولُونَ ما ذا أَرادَ اللَّهُ بِهذا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثيراً وَ يَهْدي بِهِ كَثيراً وَ ما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفاسِقينَ‌

خداوند از اين كه به (موجودات ظاهراً كوچكى مانند) پشه، و حتى كمتر از آن، مثال بزند شرم نمى‌كند. (در اين ميان) آنها كه ايمان آورده‌اند، مى‌دانند كه آن، حقيقتى است از طرف پروردگارشان؛ و اما آنها كه راه كفر را پيموده‌اند، (اين موضوع را بهانه كرده) مى‌گويند:

«منظور خداوند از اين مَثَل چه بوده است؟!» (آرى،) خدا جمع زيادى را با آن گمراه، و گروه بسيارى را هدايت مى‌كند؛ ولى تنها فاسقان را با آن گمراه مى‌سازد!

شأن نزول:

اين چگونه وحى آسمانى است، كه مثل به عنكبوت و مگس مى‌زند؟

جمعى از مفسران از «ابن عباس» در شأن نزول آيه فوق چنين نقل كرده‌اند:

هنگامى كه خداوند در آيات گذشته پيرامون منافقين، دو مثال بيان كرد (مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نارا ...- و- أَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ) منافقين گفتند: خداوند برتر و بالاتر از اين است كه چنين مثال‌هائى بزند، و از اين راه در وحى بودن قرآن اظهار ترديد كردند، در اين موقع آيه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت. [1]

بعضى ديگر گفته‌اند: هنگامى كه در آيات قرآن، مثل‌هائى به «ذباب» (مگس) و «عنكبوت» زده مى‌شد، جمعى از مشركان اين موضوع را بهانه قرار داده، زبان به انتقاد گشودند و مسخره كردند كه اين چگونه وحى آسمانى است كه سخن از «عنكبوت» و «مگس» مى‌گويد؟ آيه فوق نازل شد و با تعبيراتى زنده به آنها جواب داد. [2]

[1] «مجمع البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «جوامع الجامع»، ج 1، ص 87، ذيل آيه؛ «درّ المنثور»، ج 1، ص 41.

[2] «بحار الانوار»، ج 9، ص 177، ح 5، و ج 24، ص 388، ح 112؛ «تفسير امام عسكرى»، ص 205.