3. « «وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا»؛ قسم به شب هنگامى كه تاريكى و ظلمتش تمام روى زمين را فرا مى‌گيرد».

خداوند متعال در آيات بالا براى بيان اهميّت تهذيب نفس به يازده چيز قسم ياد كرده، كه در اين مبحث پيرامون سه مورد آن بحث مى‌كنيم.

نخست «خورشيد و نورش»، سپس «ماه»، و در آخر «جان آدمى و خالق آن» زيرا بقيّه موارد در آيات ديگر تكرار شده، و در جاى خود از آن بحث خواهيم كرد.

خورشيد عالمتاب:

دانشمندان در مورد عظمت و اهميّت خورشيد و نور آن، كه خداوند متعال به آن قسم خورده، كتابهاى فراوانى نوشته‌اند، مطالبى كه به هنگام نزول قرآن هيچ كس از آن مطّلع نبود. به گوشه‌اى از اين اسرار و شگفتيها توجّه كنيد:

الف) عظمت خيره كننده خورشيد

كره تابان خورشيد يك ميليون و دويست هزار برابر كره خاكى ماست! يعنى اگر يك ميليون و دويست هزار كره زمين فرض كنيم، و آنها را روى يكديگر بنهيم برابر با كره خورشيد مى‌شود! خورشيدى كه يكى از ستاره‌هاى متوسّط آسمان است اين قدر عظمت دارد. برخى براى تجسّم بزرگى خورشيد نسبت به كره زمين مثال خوبى زده‌اند؛ به اين مثال توجّه كنيد:

توپ فوتبالى به قطر دو متر در نظر بگيريد كه در فاصله يكصد و پنجاه مترى آن گردوى كوچكى بوده باشد. توپ فوتبال خورشيد، و آن گردو كره زمين، و فاصله بين آن دو فاصله بين خورشيد و زمين است. زيرا فاصله بين خورشيد و زمين يكصد و پنجاه ميليون كيلومتر است (كه طىّ اين مسافت با هواپيماهاى معمولى پانزده سال طول مى‌كشد!) حال اگر با توجّه به تناسب يكصد و پنجاه متر و يكصد و پنجاه ميليون كيلومتر، حجم خورشيد و كره زمين را كوچك كنيم تقريباً به اندازه همان توپ فوتبال با قطر دو متر و گردوى كوچك مى‌شود.