است. زيرا دوران جاهليّت و قبل از بعثت، همچون پرده‌اى ظلمانى و تاريك عالم را فرا گرفته بود، و بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله همچون نورى بود كه آن پرده تاريك را دريد، و آفتاب عالمتاب اسلام در سراسر جهان تابيدن گرفت، و لذا خداوند به اين حادثه مهم قسم ياد كرده است.

حضرت على عليه السلام نيز در خطبه 89 نهج‌البلاغه كه به توصيف اوضاع اجتماعى و فرهنگى مردم در زمان جاهليّت پرداخته، به اين مطلب اشاره مى‌كند؛ توجّه كنيد:

«أرْسَلَهُ عَلَى حِينِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ، وَ طُولِ هَجْعَةٍ مِنَ الْأُمَمِ، وَ اعْتِزَامٍ مِنَ الْفِتَنِ، وَ انْتِشَارٍ مِنَ الْأُمُورِ، وَ تَلَظّ مِنَ الْحُرُوبِ، وَ الدُّنْيَا كَاسِفَةُ النُّور، ظَاهِرَةُ الْغُرُورِ

؛ خداوند پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را هنگامى فرستاد كه مدّت‌ها از بعثت پيامبر پيشين گذشته بود، و (لذا) امّتها در خواب عميقى فرو رفته، وفتنه‌ها مردم را هدف گرفته بود؛ در زمانى كه اعمال خلاف در ميان مردم منتشر بود، و آتش جنگها زبانه مى‌كشيد؛ دنيايى بى‌نور و پر از مكر و غرور بود».

بنابراين پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله با بعثت خود پرده جهالت را، كه سراسر عالم را فرا گرفته بود، پاره كرد. در زيارت وارث نيز در مورد امام حسين عليه السلام مى‌خوانيم:

«اشْهَدُ انَّكَ كُنْتَ نُوراً فِى الْاصْلابِ الشَّامِخَةِ، وَ الْارْحامِ الْمُطَهَّرَةِ، لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجاهِلَيَّةُ بِانْجاسِها، وَ لَمْ تُلْبِسْكَ مِنْ مُدْلَهِمَّاتِ ثِيابِها

؛ شهادت مى‌دهم كه تو اى امام حسين در صلبهاى شامخ و رحمهاى پاك و پاكيزه قرار داشتى، و جاهليّت (با تمام آلودگيهايش) تو را آلوده نساخت، و تاريكى و ظلمات جاهليّت لباسى بر قامت تو نپوشانيد». [1]

نتيجه اينكه جاهليّت قبل از اسلام بسان پرده‌اى تاريك و ظلمانى سراسر عالم را فرا گرفته بود، كه با فجر بعثت نبوى، دريده شد و از بين رفت.

2. ظهور حضرت مهدى عليه السلام: برخى از مفسّران فجر را بر ظهور حضرت مهدى عليه السلام تطبيق كرده‌اند؛ چون در آستانه ظهور حضرتش جاهليّت نوين آشكار

[1]. مفاتيح نوين، ص 372.