كه پايتخت دولت آشور در ابتدا شهر آشور بود خداى اين شهر كه او نيز «آشور» نام داشت ربّ الارباب مردم آشور گرديد [1].

و در مورد مذهب مصريان مى‌نويسد:

«... چنان نبود كه همه مردم مصر چند خداى مشترك را بپرستند بلكه هر شهرى خدايانى جداگانه داشت، معذلك روزگارى رسيد كه پرستش بعضى خدايان در تمام مصر (البته تنها در مصر) رواج يافت.

هرگاه شهرى مهمتر و معتبرتر مى‌شد، بر شأن خداوندانش مى‌افزود» [2].

نمونه كامل اين پراكندگى خدايان در زادگاه اسلام يعنى سرزمين حجاز و بخصوص مكه خودنمايى مى‌كرد و سرچشمه و نشانه همه‌گونه تفرقه و پراكندگى فكرى و اجتماعى بود، و چون روشن است، نيازمند به شاهدى نيست.

اسلام با تعليمات و معارف درخشان خود به اين وضع خاتمه داد و شعار همه مسلمانان انحصار معبود در خداى يگانه «لا الهَ الَّااللَّهُ» و توجه به «اللَّه» خداى يگانه، گرديد.

قرآن مى‌گويد: نه تنها معبود در كره زمين خداست بلكه در سراسر جهان آفرينش تنها معبود بحق، اوست، آنجا كه مى‌فرمايد:

وَهُوَ الَّذِي فِي السَّماءِ الهٌ وَفِي الْارْضِ الهٌ‌ [3]

و او كسى است كه در آسمان معبود است، در زمين، معبود.

[1]. آلبر ماله، تاريخ ملل شرق 1/ 81.

[2]. همان مدرك، صفحه 41.

[3]. سوره زخرف (43) آيه 84.