نام کتاب : ربا و بانكدارى اسلامى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 32
(1)
نكته اوّل:
ربا «اكل مال به باطل» است.
توضيح اين كه
مطابق آنچه از قرآن مجيد و احاديث استفاده مىشود، ربا اكل مال به باطل است و بدون
شك «اكل مال به باطل» حرام است، بدين جهت ربا نيز حرام است.
معنى اكل مال
به باطل اين است كه انسان بدون دليل منطقى و عقلى، درآمدى داشته باشد و به عبارت
ديگر اكل مال به باطل، درآمد بىجهت و بادآورده است.
«قمار» اكل مال به باطل است، چون درآمدى است
بدون دليل منطقى و شرعى، «شرابفروشى» و درآمد حاصل از آن اكل مال به باطل است چون
نه خدمتى به فرد است نه جامعه، بلكه كارى است كه به فساد و ننگ و خرابى فرد و
جامعه منجرّ مىگردد.
اين يك اصل
كلّى در تمام ابواب معاملات اسلامى است.
(2) از آيهاى كه در مذمّت يهود در سوره نساء
آمده است، استفاده مىشود كه رباخوارى همانند اكل مال به باطل است، چون خداوند در
اين آيه شريفه، رباخوارى را در رديف اكل مال به باطل قرار داده، مىفرمايد:
«فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ
لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ
قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ أَكْلِهِمْ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ أَعْتَدْنا
لِلْكافِرِينَ مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً؛ بخاطر ظلمى
كه از يهود صادر شد، و (نيز) بخاطر جلوگيرى بسيار آنها از راه خدا، بخشى از چيزهاى
پاكيزه را كه بر آنها حلال بود، حرام كرديم. و (همچنين) بخاطر ربا گرفتن، در حالى
كه از آن نهى شده بودند؛ و خوردن اموال مردم به باطل؛ و براى كافران آنها، عذاب دردناكى
آماده كردهايم». [1]
(3) بنابراين ربا، نوعى اكل مال به باطل و
درآمدى است بدون دليل عقلى و منطقى و بىجهت و در رديف ثروتهاى بادآورده.