(1)

3- فلسفه تحريم ربا

چرا خداوند بزرگ رباخوارى را حرام كرده است؟ چرا اسلام، آن را اين قدر تقبيح نموده است؟ و چرا اين همه آيات و روايات در نكوهش آن وارد شده است؟

اين سؤالى است كه همه مى‌خواهند پاسخ آن را بدانند.

قبل از ورود در اين بحث و پاسخ به اين سؤال، لازم است به عنوان مقدّمه، بحث كوتاهى در مورد علل و مصالح احكام داشته باشيم.

(2)

آيا بحث از علل احكام براى ما جايز است؟

بعضى مى‌گويند: هنگامى كه دستورى از سوى خداوند حكيم صادر شد، بايد آن را بى‌چون و چرا اجرا كرد، و ما را نرسد كه درباره علل آن گفتگو بكنيم، بعلاوه مصالح احكام غالبا امور اسرارآميزى است كه بر ما پوشيده است.

ولى ما معتقديم: اگر چه دسترسى به علل قسمتى از احكام شرع براى ما مشكل است، ولى در بسيارى از موارد مى‌توانيم به مصالح و مفاسد احكام شرع دست يابيم و تلاش براى وصول به اين مقصد، براى ما به دو دليل مجاز است:

(3) 1- نخست اين كه در قرآن مجيد و روايات اسلامى كرارا در مورد آن بحث شده و به اصطلاح به ما چراغ سبز داده شده است كه از فلسفه احكام سخن بگوييم.

قرآن در مورد فلسفه نماز، زكاة، حجّ‌ [1] و ... بحث كرده است و در احاديث‌

[1]- خداوند متعال فلسفه نماز را دورى از فحشاء و منكرات مى‌داند؛ در سوره عنكبوت آيه 45 مى‌خوانيم: وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ. و فلسفه زكاة را طهارت-