كتاب‌هايى را در كنار هم قرار داده كه هيچ ارتباطى با يكديگر ندارد مانند كتاب بدء الخلق كه هفدهم و كتاب التفسير كه هيجدهمين كتاب است.

البتّه نمى‌توان از كسانى كه در آغاز راه براى تنظيم ابواب فقه و حديث بوده‌اند بيش از اين انتظار داشت زيرا آنها بيش از آنچه براى تنظيم ابواب تلاش مى‌كردند براى جمع احاديث اهتمام مى‌ورزيدند.

2. تقسيم ابواب فقه در صحيح مسلم‌ از جهاتى بى‌شباهت به صحيح بخارى نيست ولى تفاوت قابل ملاحظه‌اى با آن دارد.

در بخش اوّل‌ بعد از كتاب الإيمان، عبادات و مقدّمات آن را بيان مى‌كند.

در بخش دوم‌ نكاح و طلاق و كتاب‌هاى وابسته به آن ذكر شده است.

در بخش سوم‌ معاملات و مسائل مالى از جمله ارث، وصيّت، عتق را متذكّر مى‌شود.

در بخش چهارم‌ حدود، ديات، قصاص و احكام محاربين و جهاد و حكومت را آورده است.

در بخش پنجم‌ احكام صيد و ذباحه، اضحيه، اطعمه و اشربه و بخشى از آداب مانند لباس، زينت و سلام و مانند آن آمده است.

در بخش ششم‌ فضايل صحابه، ذكر، دعا و استغفار و صفات منافقين و احكام آنها را آورده است.

در بخش هفتم‌ مسائل مربوط به بهشت و نعمت‌هاى بهشتى و اشراط الساعة ذكر شده است.

در بخش هشتم‌ كه آخرين بخش است كتاب زهد و رقائق‌ [1] و قسمت‌هاى از تفسير آيات قرآنى آمده است.

3. از جمله از فقهاى معروفى كه نظم نسبتاً منطقى به كتب فقهى داده، فقيه معروف به‌ ابن قدامه‌ از فقهاى قرن هفتم در كتاب «مغنى‌» است؛ او نخست به سراغ ابواب عبادات رفته و در 11 باب آنها را به ترتيب ذكر كرده است، سپس به سراغ ابواب معاملات و آنچه وابسته به آن است رفته و آن را در 22 كتاب به شكل مطلوبى منظّم ساخته است ولى متأسّفانه كتاب فقهى او تكميل نشده و ساير ابواب فقه در آن نيامده است.

4. غزالى‌ دانشمند شافعى مذهب و متوفّاى آغاز قرن ششم، در كتاب معروف «إحياء العلوم‌» كه تركيبى است از مسائل فقهى و اخلاقى، تمام احكام و مقرّرات اسلام را به چهار گروه تقسيم كرده، عبادات، عادات، منجيات و مهلكات‌ و هر گروه را به ده كتاب تقسيم نموده است.

5. يكى از فقهاى معاصر اهل سنّت به نام‌ وهبه زحيلى‌ در كتاب «الفقه و ادلّته‌» مجموع كتب فقهى را به شش قسم به ترتيب زير تقسيم كرده است:

قسم اوّل‌ عبادات است كه شامل نُه باب مى‌شود:

1. طهارات (مقدّمات الصلاة) 2. صلاة و احكام الجنائز 3. صيام و اعتكاف 4. زكات 5. حج و عمره 6. ايمان و نذر و كفّارات 7. حظر و اباحه و اطعمه و اشربه 8.

ضحايا و عقيقه و ختان 9. صيد و ذباحه. [2]

[1]. «رقائق» جمع «رقيقه» به معناى چيزى است كه سبب رقّت قلب و تأثير در آن مى‌شود، خواه آيه‌اى از قرآن باشد يا حديث يا موعظه خطيبى يا پديده‌اى از پديده‌هاى شگفت‌انگيز آفرينش. (التاج الجامع للأصول‌، (قسمت پاورقى) شيخ منصور على ناصف، ج 5، ص 159).

[2]. تعجّب است چگونه ايشان صيد و ذباحه و ختان و اطعمه و اشربه را جزء عبادات شمرده است در حالى كه هيچ كدام از اينها قصد قربت در آن شرط نيست بعضى نياز به گفتن بسم اللَّه دارد و بعضى نياز به آن هم ندارد.