خلاصه اين كه مشهور ميان فقها اين است كه مسافرت در ماه رمضان كراهت دارد. و عموم و اطلاق اين حكم، شامل كسانى كه به قصد فرار از روزه به سفر مى‌روند، نيز مى‌شود.

مقتضاى قاعده چيست؟

قطع نظر از ساير ادلّه، آيا مقتضاى قواعد جواز مسافرت است؛ يا مسافرت در ماه مبارك رمضان طبق قاعده جايز نيست؟

مقتضاى قاعده اوّليّه، جواز مسافرت است. چون شارع مقدّس فرموده: (فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلى‌ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ) [1] معناى آيه شريفه اين است كه مسلمانان بر دو دسته‌اند: عدّه‌اى در ماه رمضان حاضر هستند، و برخى نيز مسافر؛ آنها كه مسافرند روزه بر آنها واجب نيست؛ بلكه بايد قضاى آن را در ماههاى ديگر به جاى آورند. مقتضاى اين تقسيم‌بندى دوگانه جواز مسافرت است. بنابراين، مقتضاى قاعده مستفاد از آيه شريفه، جواز مسافرت در ماه مبارك است.

ولى رواياتى داريم كه سفر در ماه مبارك را نهى كرده، و آن را تنها در حال ضرورت اجازه مى‌دهد. به اين روايات توجّه كنيد:

1- و في الخصال باسناده عن على عليه السّلام في حديث الأربعمائة قال:

ليس للعبد ان يخرج إلى سفر إذا دخل شهر رمضان، لقول اللّه عزّ و جلّ:

(فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ) [2] اين روايت ظاهرا از مسافرت در

[1]. سوره بقره، آيه 184.

[2]. وسائل الشيعة، جلد 7، ابواب من يصح منه الصوم، باب 3، حديث 4.