براى رفع اين مشكل مى‌توان از حيله شرعى مثبت استفاده كرد؛ بدين شكل كه اگر دختر باشد صيغه عقد موقّت او را، با اجازه حاكم شرع، براى پدر مرد خانواده بخوانند، تا اين دختر زن پدر او محسوب شود و براى هميشه به وى محرم گردد، [1] و اگر پسر باشد، و مادر، يا خواهر، زن برادر زن خانواده شير داشته باشد، به آن پسر بچّه شيرخوار، طبق شرايطى كه در رساله نوشته‌ايم، شير مى‌دهد تا با آن زن به عنوان برادر يا خواهرزاده يا برادرزاده رضاعى محرم شود. [2] اين، حيله و چاره‌جويى ممدوح و مثبت است.

برخى از فقها [3] قضاوتهاى شگفت‌انگيز حضرت امير مؤمنان على عليه السّلام را كه به طرق مختلف و ناشناخته حق را كشف مى‌كرد، به عنوان حيله‌هاى مثبت ذكر كرده‌اند. كه شرح بيشتر آن در مباحث آينده خواهد آمد.

4- حيله‌هاى منفى‌

در اين قسم از حيله‌ها نيز به دو مثال زير به عنوان نمونه بسنده مى‌كنيم:

1- حيله معروف يهوديان، كه در سوره اعراف، ضمن آيات 162 تا 166 به طور مشروح بيان شده، و خلاصه آن چنين است:

[1]. علاوه بر او، به برادران و برادرزاده‌ها و خواهرزاده‌ها و فرزندان و نوه‌هاى او نيز محرم مى‌شود.

[2]. شرح اين مطلب را در استفتائات جديد، جلد دوّم، صفحه 324 نوشته‌ايم.

[3]. روضة المتّقين، جلد 6، صفحه 59 به بعد.