التعزير فى كلامه و كلام غيره لما دون الضرب من مراتب الانكار [1]؛

تعزير در ترك هر واجب و انجام هر حرامى واجب است، البتّه مشروط بر اين كه با توبيخ و سرزنش و نهى و مانند آن از تكرار آن چشم‌پوشى نكند (وگرنه بايد به همين امور قناعت كرد.) و دليل بر وجوب تعزير، ادلّه نهى از منكر است. و امّا اگر بدون شلّاق و تنبيه بدنى از تكرار گناه صرفنظر كند، دليلى بر ضرب جز در موارد خاصّى كه در روايت آمده نداريم.»

6- [صاحب جواهر]

فقيه ماهر و برجسته، صاحب جواهر [2]، كه فقها و مجتهدين عصر ما بى‌نياز از آراى فقهى وى نيستند، پس از نقل كلام فاضل اصفهانى، مى‌فرمايد:

«قلت قد يستفاد التعميم مما دل على «انّ لكلّ شى‌ء حدّا و لمن تجاوز الحدّ حدّ [3]» بناء على ان المراد من الحد فيه التعزير الفعلى. مضافا الى امكان استفادته ايضا من استقراء النصوص‌ [4]؛

وسعت دايره تعزير از اين روايت كه مى‌فرمايد: «هر چيزى حد و اندازه‌اى دارد، و هر كسى از آن حدّ و مرز تجاوز كند مجازات مى‌گردد» استفاده مى‌شود، مشروط بر اين كه منظور از حد در روايت فوق تعزير فعلى باشد. علاوه بر اين كه اين مطلب از روايات ديگر نيز بدست مى‌آيد.»

[1]. كشف اللثام، جلد 2، صفحه 415.

[2]. محمد حسن بن الشيخ باقر بن الشيخ عبد الرحيم بن آغا محمد الصغير بن عبد الرحيم الشريف الكبير، معروف به صاحب جواهر، از فقهاى ژرف‌انديش و نكته سنج و عميق شيعه است، كه يكى از مفصّل‌ترين كتب فقهى استدلالى شيعه را به رشته تحرير در آورده است. ولادت وى را در آغاز قرن سيزدهم، و وفاتش را در ماه شعبان سال 1266 ه- ق ذكر كرده‌اند.

[3]. وسائل الشيعة، جلد 18، ابواب مقدّمات الحدود، باب 2، احاديث 1 و 2 و 3 و 5.

[4]. جواهر الكلام، جلد 4، صفحه 254.