[خطبه‌هاى امام امير مؤمنان عليه السلام‌]

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» و به نستعين‌

خطبه اوّل‌ [1]

خطبه در يك نگاه‌

اين خطبه از مهمترين خطبه‌هاى نهج البلاغه است كه در طليعه اين كتاب بزرگ واقع شده و از نشانه‌هاى بارز حسن انتخاب «مرحوم رضى» است.

اين خطبه شامل يك دوره جهان‌بينى اسلامى است كه از صفات كمال و جمال خداوند و دقايق عجيبى در اين زمينه شروع مى‌شود، سپس به مسأله آفرينش جهان به طور كلى و بعد از آن آفرينش آسمانها و زمين و آن گاه آفرينش فرشتگان،

[1] اين خطبه (هر چند نه به طور كامل بلكه بخشهايى از آن) در كتب زياد ديگرى چه قبل از مرحوم سيّد رضى و چه بعد از او نقل شده است. از كسانى كه قبل از مرحوم سيّد رضى به بخشهايى از آن اشاره كرده‌اند بزرگان زير را مى‌توان نام برد:

1- مرحوم صدوق در كتاب توحيد 2- مرحوم ابن شعبه حرّانى در كتاب تحف العقول.

و از ميان كسانى كه بعد از آن بزرگوار بخشهايى از اين خطبه را نقل كرده‌اند به بزرگان زير مى‌توان اشاره كرد:

1- واسطى در كتاب عيون الحكمة و المواعظ 2- مرحوم طبرسى در احتجاج 3- ابن طلحة در كتاب مطالب السؤل 4- القاضى القضاعى در دستور معالم الحكم 5- فخر رازى در تفسير كبير 6- زمخشرى در ربيع الابرار 7- قطب راوندى در منهاج البراعة 8- مرحوم علامه مجلسى در جلدهاى 4، 11، 18، 57، 77، 92 و 99 بحار الانوار.

البته نبايد فراموش كرد كه تعبيرات در كتب فوق با آنچه در نهج البلاغه آمده است، تفاوتهايى دارد.