واقع شد و مناصبى كه به افراد ناصالح تفويض گشت و مفاسدى كه به خاطر اين امور در كلّ جامعه اسلامى پديد آمد و اختلافات عميقى كه وحدت اسلامى را در هم كوبيد، گويى به عصر جاهليّت عرب بازگشته است و روز بيعت آن حضرت همچون روز بعثت پيامبر (ص) است كه بايد انقلابى نوين همچون انقلاب پيامبر بر پا كند. انقلابى كه مردم را به اسلام «ناب محمدى» (ص) باز گرداند. بديهى است در برابر اين انقلاب گروههايى كه منافع نامشروعشان به خطر بيفتد مقاومت خواهند كرد و كوره امتحان داغ مى‌شود و در چنين شرايطى رهبر آگاه و آينده‌نگرى همچون على (ع) بايد مردم را تكان دهد و بيدار كند و از خطراتى كه در پيش دارند آگاه سازد.

توجّه داشته باشيد كه بعضى از مفسّران، «بليّة» را در اين جا به معنى بلاها و مشكلات تفسير كرده‌اند در حالى كه «بليه» به معناى آزمايش و امتحان است و تمام تعبيرات امام در ادامه اين خطبه شاهد و گواه آن مى‌باشد.

سپس به تشريح اين امتحان بزرگ الهى پرداخته و با ذكر دو مثال آن را روشن مى‌سازد.

نخست اين كه مى‌فرمايد: «به خدايى كه پيامبر را به حق فرستاده سوگند كه شما همگى به هم مخلوط و غربال خواهيد شد! (تا خالص از ناخالص در آيد و حق از باطل و طرفداران حق از پيروان باطل جدا شوند)» (و الّذي بعثه بالحقّ لتبلبلنّ بلبلة [1]، و لتغربلنّ غربلة [2]).

اين طبيعت هر انقلاب الهى است كه به هنگام پيروزى، جامعه را «غربال» و

[1] «بلبلة»: معانى متعدّدى در لغت براى اين ماده ذكر كرده‌اند كه يكى از آنها اختلاط و درآميختن است و در اين جا معنى مناسب همين است.

[2] «غربلة»: براى اين ماده دو معنى ذكر شده: جدا كردن خوب و بد به وسيله غربال (به كسر غين و به ضم غين هر دو ضبط شده است) و قطع كردن و جدا نمودن.