بخش پنجم‌

ثمّ انشا- سبحانه- فتق الاجواء و شقّ الارجاء و سكائك الهواء

ترجمه‌

سپس خداوند سبحان طبقات جوّ را از هم گشود و اطراف آن را باز كرد و فضاهاى خالى ايجاد نمود!

شرح و تفسير

چگونگى آغاز آفرينش جهان‌

در نخستين جمله از عبارت مورد بحث، به سراغ آغاز آفرينش مى‌رود و با اشاره به خلقت فضا مى‌فرمايد: «سپس خداوند سبحان طبقات جوّ را از هم گشود و فضا را ايجاد كرد» (ثمّ انشأ سبحانه فتق‌ [1] الاجواء [2].

[1] «فتق» (بر وزن مشق) در اصل به معناى گشودن و فاصله ميان دو چيز است ضدّ «رتق» (چنانكه راغب در «مفردات» گفته است). و به صبح «فتيق» مى‌گويند، چون افق را مى شكافد و ظاهر مى‌شود و به گفته «لسان العرب» به افراد فصيح و سخنور «فتيق اللّسان» مى گويند زيرا زبان گشاده‌اى دارند.

[2] «اجواء» جمع «جوّ»- به گفته «مفردات» و «لسان العرب»- به معناى هوا و فضايى است كه ميان زمين و آسمان قرار دارد.