نام کتاب : بررسى طرق فرار از ربا نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 13
موارد
استعمال حيله در روايات
حيله در
احاديث و روايات، هم در معناى مثبت به كار رفته است و هم در معناى منفى؛ براى
نمونه، از هر كدام روايتى را نقل مىكنيم:
الف: حيله
منفى:
حضرت على
عليه السّلام در خطبه 122- كه اشاره به بالا بردن قرآنها توسّط معاويه بر سر
نيزهها دارد- مىفرمايد: «أ لم تقولوا، عند رفعهم المصاحف حيلة و غيلة و مكرا و
خديعة، اخواننا و اهل دعوتنا؛ آيا شما (كه به حكميّت اعتراض مىكنيد) هنگامى كه
لشكريان شام، قرآنها را از روى مكر و حيله و نيرنگ و فريب بر سر نيزهها كردند،
نگفتيد:
شاميان برادران
دينى ما هستند و آنها هم مسلمان هستند!».
مىبينيد كه
حضرت على عليه السّلام در اين جملات، «حيله» را به معناى منفى آن استعمال كرده
است.
ب: حيله
مثبت:
در عهدنامه
مالك اشتر مىخوانيم: «اللّه اللّه فى الطّبقة السّفلى من الّذين لا حيلة لهم؛
مالك! مراقب قشر پايين و مستضعف و كم در آمد جامعه كه هيچ چارهاى ندارند و دستشان
به جايى نمىرسد، باش!» [1]
حضرت امير
مؤمنان عليه السّلام در اين جمله، حيله را در معناى مثبت استعمال كرده است. تا
اينجا معناى لغوى حيله و موارد استعمال آن در روايات روشن شد.