بنابراين، روايات مذكور، به شرحى كه در گذشته گفتيم، مخالف آيات قرآن و رواياتى است كه مفاسد مذكور را براى رباخوارى ذكر مى‌كند.

با توجّه به مطالب بالا، ما نمى‌توانيم به روايات گروه دوم نيز عمل كنيم، و ناچاريم يا از آنها صرف نظر كنيم، يا به سراغ تفسيرى برويم كه مشكلات فوق را نداشته باشد.

توجيه روايات گروه دوم‌

براى اين گروه از روايات، دو توجيه و تفسير مى‌توان ذكر كرد كه مشكلات بالا را نداشته باشد.

1- توجيهى كه در كتاب «البيع» بيان شده است و خلاصه‌اش چنين است: رباى معاملاتى دو قسم است: الف) رباى واقعى ب) رباى صورى.

رباى معاملاتى واقعى در جايى است كه قيمت دو جنس مشابه غير هموزن متفاوت باشد، مثل اين كه قيمت پنجاه من گندم خوب، ده هزار تومان و قيمت يك صد من گندم نامرغوب، پانزده هزار تومان باشد كه در اينجا رباى معاملاتى واقعى است، ولى اگر آن دو جنس غير هم وزن، على رغم تفاوت در وزن، از نظر قيمت مساوى باشند، رباى معاملاتى صورى است نه واقعى، مثل اين كه قيمت يكصد من گندم نامرغوب ده هزار تومان و قيمت پنجاه من گندم مرغوب نيز ده هزار تومان باشد. در اينجا رباى واقعى نيست، چون قيمت هر دو