دستورات نيايشى اسلام است. مراسم حج به قدرى تكان دهنده، بى‌آلايش و آميخته با برادرى، صميميّت و مساوات است كه هركس را بدون استثنا تحت تأثير عميق خود قرار مى‌دهد. مراسم اين اجتماع كه هر ساله ميليونها نفر از مسلمانان سراسر جهان در آن شركت مى‌جويند، و همه نژادها، رنگ‌ها، زبان‌ها و ملّت‌ها را بدون هيچ‌گونه تفاوت و امتيازى در بر مى‌گيرد، به گونه‌اى است كه از يك سو انسان را از قشرهاى مادّى آميخته با خشونت و مزاحمت خارج كرده، و به محيطى مملوّ از صفا، روحانيت و وارستگى كشانده و عواطف را تلطيف و احساسات را زنده‌تر مى‌سازد.

و از سوى ديگر مى‌تواند به عنوان يك كنگره ملى در سطح جهانى موجب همبستگى هرچه بيشتر در زمينه‌هاى سياسى، اقتصادى و اجتماعى مسلمانان جهان گرديده و، قشرهاى مختلف جوامع اسلامى را فشرده‌تر و متّحدتر ساخته، و مبادلات فكرى و انسانى را در ميان آنان تسريع كند.

مطالعه ساير نيايش‌ها و عبادات اسلامى نيز نشان مى‌دهد كه هر كدام به نوعى داراى آثار دو جانبه، «اخلاقى» و «اجتماعى» هستند، و به اين ترتيب آنچه در آغاز اين بحث گفتيم كه ثمرات و آثار سودمند اين عبادت‌ها و نيايش‌ها به خود ما باز مى‌گردد با اين توضيحات روشن‌تر مى‌شود.