نام «توتم» [1] كه شكل ديگرى از اعتقاد به مبدأ است، مى‌نويسد:

«توتم در ابتدا جدّ اصلى و نخستين قبيله و سپس روح محافظ و كمك كار آن به شمار مى‌رود كه به آنها حكمت حلّ معمّاها و مشكلات را الهام مى‌كند و در موقع خطر، كودكان خود (اهل قبيله) را مى‌شناسد و آنها را پناه مى‌دهد؛ از اين رو، فرزندان يك توتم تحت وظيفه مقدّسى- كه در صورت عدم انجام و سرپيچى از آن، سخت از جانب توتم‌ [2] كيفر خواهند ديد- قرار دارند». [3]

دوران ماقبل تاريخ:

هنگامى كه در مطالعه تاريخ، آن قدر به عقب برگرديم تا به اوّلين صفحات آن برسيم، در واقع به آخرين دوران ماقبل تاريخ نزديك شده‌ايم. در اين مرحله ديگر از تاريخ نمى‌توان استفاده كرد. در اين دوران بايد به جاى ورق زدن صفحات تاريخ، صفحات ضخيم و ناهموار زمين را با انگشتان قوى و نيرومند دانش ورق زد و هر صفحه آن را به دقّت مطالعه نمود. آثار و بقاياى گذشتگان و پيشينيان در طبقات زمين، ما را متوجّه مى‌كند كه همواره كرنش و تعظيم در مقابل نيرويى مدبّر و مقتدر، در ميان اقوام بشر وجود داشته است.

دانشمند معروف مصرى، محمّد فريد وجدى مى‌گويد:

«هر چه بيشتر (به وسيله حفّارى) در بقاياى پيشينيان جستجو مى‌كنيم، درمى‌يابيم كه بت‌پرستى، آشكارترين محسوسات و معقولات آنهاست‌».

همين دانشمند مى‌گويد:

[1]. توتميسم‌Totemism.

[2]. در سال 1791 واژه توتم‌totemرا يك محقّق انگليسى به نام «جى- لونگ‌J .Long» از زبان سرخ پوستان شمال آمريكا به صورت «توتام‌totam» اقتباس كرده بود.

[3]. روانكاوى‌(psychanalyse) صفحه 19.