دليل دوم: آنكه هستى از خود دارد

دانشمندان الهى پيشين در بحث‌هاى مربوط به عقايد و مذاهب (علم كلام) دليلى براى اثبات وجود آفريدگار جهان (واجب الوجود) ذكر كرده‌اند كه مى‌توان آن را با حذف زوايد و تكميل نواقص، با بيانى ساده، در چند جمله زير خلاصه كرد:

1. بدون شك در جهان موجودى هست و اگر در وجود همه چيز شك كنيم، هرگز نمى‌توانيم وجود خود را انكار كنيم.

2. اين موجود (زمين، آسمان و يا لااقل خودمان) كه ما آن را بى شك پذيرفته‌ايم، از دو حال خارج نيست؛ يا وجودش از خود اوست و يا از ديگرى. اگر منشأ هستى او از خود باشد در اين صورت، مقصود دانشمندان الهى به طور مسلّم ثابت مى‌شود، زيرا ما موجودى را يافته‌ايم كه وجود آن از خود او بوده و معلول هيچ علّتى نمى‌باشد و به اين ترتيب سلسله علل و معلولات در وجود آن متوقّف شده، و ديگر علّتى، فوق آن وجود ندارد و اين مطلب اساس اصول مادّى‌گرى را- كه پيش از اين گفته شد- بر هم زده و خلاف آن را ثابت مى‌نمايد. وجودى كه وجودش از غير نباشد، بلكه وجود موجودات ديگر از او باشد «واجب الوجود» ناميده مى‌شود.

امّا اگر هستى خود را از ديگرى گرفته باشد، به ناچار آن ديگرى كه به اين موجود