درس ششم‌

مسئله جبر و اختيار

از مسائلى كه ارتباط نزديك با مسئله عدالت پروردگار دارد مسئله «جبر و اختيار» است.

زيرا به اعتقاد جبريون انسان در اعمال و رفتار و گفتار خود هيچ گونه اختيارى از خود ندارد، و حركات اعضاى او درست همانند حركات جبرى مهره‌هاى يك ماشين است.

سپس اين سؤال پيش مى‌آيد كه اين عقيده با مسئله عدل الهى چگونه سازگار است؟ و شايد به همين دليل، گروه اشاعره- همان گروهى كه قبلًا از آنها نام برديم و حسن و قبح عقلى را انكار مى‌كنند- جبر را پذيرفته و عدالت را انكار كرده‌اند، چرا كه با قبول جبر ديگر مسئله «عدالت» مفهوم نخواهد داشت.

براى روشن شدن اين بحث ناگزيريم كه چند موضوع را مورد