6. سُنن الترمذى‌

الف) معرّفى اجمالى كتاب: اين كتاب كه به جامع الترمذى نيز اشتهار دارد، توسط ابو عيسى محمّد بن عيسى بن سوره ترمذى (م 279 ق) تأليف شده است و اختصاص به احاديث صحيح ندارد و در آن، احاديث حَسَن و ضعيف نيز موجود است؛ ليكن برخى چون حاكم نيشابورى، از روى تساهل از آن به الجامع الصحيح نيز ياد كرده‌اند.[1] تعداد احاديث كتاب، با احتساب مكرّرات آن 3956 حديث است.

ب) بررسى رجالى و اعتبار كتاب: اساس و بناى ترمذى در اين كتاب، نقل احاديثى است كه فقها، ولو بعضى از آنان، بر وفق آنها عمل كرده‌اند؛ چه سند احاديث مزبور، صحيح يا حَسَن يا ضعيف باشد[2]، چنان كه خود وى به صراحت گفته است:

ما أخرجت فى كتابى هذا إلّاحديثاً قد عمل به بعض الفقهاء.[3]

ليكن آنچه كه اعتبار اين كتاب را فزونى مى‌بخشد، آن است كه مؤلّف، تنها به نقل احاديثى كه فقها مطابق آنها عمل كرده‌اند، اكتفا نكرده است؛ بلكه وى بعد از نقل هر حديث، به بيان مسائلى كه دانستن آنها در مورد آن حديث لازم است و بر بصيرت خواننده مى‌افزايد، اهتمام كامل ورزيده است.

مسائل مورد اهتمام ترمذى بعد از نقل هر حديث، عبارت‌اند از: بيان درجه حديث از جهت صحّت يا حسن يا ضعف، غريب يا شاذ بودن، معلول بودن، منكر بودن حديث و بيان وجه آن، نام راويان و نيز القاب و كنيه‌هاى آنان، جرح و تعديل‌

[1]. ر. ك: مقدمة تحفة الأحوذى، ص 260- 261.

[2]. همان، ص 256.

[3]. تذكرة الحفّاظ، ج 2، ص 634- 635( ش 658).