مقدّمه‌

در فصل سوم، قواعد علم رجال را تا حدّ امكان، طرح كرده، مورد بررسى قرار داديم. در فصل چهارم نيز مصادر رجالى را معرّفى كرديم. اكنون بايد ديد استفاده از كدام يك از جوامع‌[1] و مسانيد[2] حديثى، بيشتر نياز به اعمال قواعد علم رجال و مراجعه به مصادر رجالى دارد و كدام يك كم‌تر، و اين، تنها با شناخت كتاب‌هاى مزبور مُيسّر مى‌گردد. به همين جهت، اين بخش را به معرّفى و بررسى رجالى و اعتبار نُه كتاب از مهم‌ترين جوامع و مسانيد حديثى اهل سنّت، اختصاص داده‌ايم.

1. الموطّأ مالك‌

الف) معرّفى اجمالى كتاب: اين اثر، قديم‌ترين كتاب حديثى در ميان جوامع حديثى است كه به دست ما رسيده و مؤلّف آن، مالك بن انس اصبحى مدنى (م 179 ق) است.

[1]. جوامع- كه مفرد آن جامع است- كتاب‌هايى‌اند كه احاديث در آنها به حسب ابواب فقهى مرتّب شده‌است.

[2]. مسانيد، جمع مُسند است و مسند، به كتابى گفته مى‌شود كه احاديث هر صحابى در آن، جدا از احاديث ساير صحابيان، در ذيل نام وى ذكر شده است؛ چه آن احاديث صحيح باشند يا غير صحيح. در اين گونه كتاب‌ها، اسامى صحابيان يا بر اساس حروف معجم، مرتّب شده و يا بر اساس امورى چون: سابقه در اسلام، شرافت‌هاى نسبى، قبايل و امورى ديگر از اين قبيل.