گفتار دوم: شناخت نجاشى‌

نجاشى رحمه الله در كتابش، خود را اين گونه معرّفى مى‌كند:

أحمد بن علىّ بن أحمد بن العبّاس بن محمّد بن عبد اللَّه بن إبراهيم بن محمّد بن عبد اللَّه بن النجاشىّ ابن عُثيم بن أبى السمال سمعان بن هبيرة الشاعر ابن مساحق بن بجير بن أُسامة بن نصر بن قعين بن الحارث بن ثعلبة بن دودان بن أسد بن خزيمة بن مدركة بن إلياس بن مُضَر بن نَزار بن معدّ بن عدنان. أحمد بن العبّاس النجاشىّ الأسدىّ مصنّف هذا الكتاب.[1]

چنان كه ملاحظه مى‌شود، نجاشى رحمه الله در ابتداى شرح حال خويش، نام خود را «أحمد بن علىّ بن أحمد بن العبّاس» ذكر كرده و نسب خود را به «معدّ بن عدنان» رسانده است؛ ليكن در پايان، نام و نسب خود را «أحمد بن العبّاس النجاشىّ» معرّفى نموده است. از اين رو، در دو مطلب، اختلاف شده است:

الف. نام نجاشى، كدام است؟

ب. «أحمد بن العبّاس النجاشىّ» اى كه در كتاب‌هاى رجالى از او نام برده شده، چه نسبتى با وى دارد؟

در مورد مطلب اوّل بايد بگوييم كه منشأ اختلاف، نام «أحمد بن العبّاس» است كه در پى نام اوّل آمده است.

توضيح، اين كه: در برخى نسخه‌ها، نام «أحمد بن العبّاس النجاشىّ» با قلم سياه و به صورت توضيحى براى عنوان: «أحمد بن علىّ» آمده است. بر اين اساس، اين دو نام، متّحد به نظر مى‌رسند.

در برخى نسخه‌ها نيز نام دوم به رنگ قرمز نگاشته شده كه نشانگر عنوانى خاص و مستقل از عنوان اوّل است. بر اساس اين نسخه‌ها، عنوان اوّل و دوم، متعدّدند و نام مؤلّف كتاب، عنوان دوم (أحمد بن العبّاس) خواهد بود.

[1]. رجال النجاشى، ص 101( ش 253)