1/ 4 راهنماى خداشناسى‌

36. التوحيد به نقل از زياد بن مُنذِر، از امام باقر، از امام زين العابدين، از امام حسين عليهم السلام: مردى نزد اميرمؤمنان آمد و گفت: اى اميرمؤمنان! خدايت را به چه شناختى؟

فرمود: «با از ميان رفتن تصميم و انهدام قصد. چون قصد كردم و ميان من و قصدم مانعى پديدار شد، و تصميم گرفتم، امّا تقدير با تصميم من، ناسازگار شد، دانستم كه تدبيركننده، كس ديگرى است».

گفت: چگونه، نعمت‌هايش را سپاس مى‌گزارى؟

فرمود: «نگريستم كه بلا را از من گردانده و ديگرى را بدان دچار ساخته است. پس دانستم كه به من نعمت داده است. به همين خاطر، او را سپاس گزاردم».

گفت: از چه رو، دوستدار ديدارش هستى؟

فرمود: «چون ديدم كه آيين فرشتگان و فرستادگان و پيامبرانش را برايم برگزيده است، دانستم كسى كه چنين مرا نواخته، از ياد نخواهد بُرد. پس دوستدار ديدارش شدم».

37. التوحيد به نقل از محمّد بن زياد و محمّد بن سيّار، از امام عسكرى عليه السلام: مردى نزد امام زين العابدين عليه السلام آمد و گفت: مرا از معناى‌ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»* آگاه كن.

امام زين العابدين عليه السلام فرمود: «پدرم (امام حسين عليه السلام) از برادرش حسن عليه السلام از پدرش امير مؤمنان حديث كرد كه مردى نزد او آمد و گفت: اى امير مؤمنان! مرا از معناى‌ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»* آگاه كن.

على عليه السلام فرمود:" اين كه مى‌گويى: اللّه، يعنى بزرگ‌ترين نام خدا و آن، نامى است كه نام‌گذارىِ جز خدا به آن، روا نيست و مخلوقى را بِدان، نام نمى‌گذارند".

مرد پرسيد: تفسير «اللّه» چيست؟

فرمود:" او كسى است كه هر مخلوقى در نيازها و سختى‌ها و به هنگام قطع اميد از غير او و بُريدن هر سبب و وسيله ديگر، به سوى او روى مى‌آورد؛ زيرا هر بزرگى در اين دنيا، هر چند توانگر و طاغى باشد و نياز مردم به او فراوان، باز هم مردم، نيازهايى دارند كه اين بزرگ، نمى‌تواند برآورده سازد و اين بزرگ هم، نيازهايى دارد كه خود، توان رفع آنها را ندارد. از اين رو، به هنگام ضرورت و نياز، به خدا رو مى‌آورد تا آن كه نيازش برطرف شود و سپس به شركش بازمى‌گردد.

آيا نشنيده‌اى كه خداى عز و جل مى‌فرمايد: «بگو: به نظر شما، اگر عذاب خدا شما را در رسد يا رستاخيز، شما را دريابد، اگر راستگوييد، [كسى‌] غير از خدا را مى‌خوانيد؟ [نه،] بلكه تنها او را مى‌خوانيد و اگر او بخواهد رنج و بلا را از شما دور مى‌گردانَد و شما شرك را، فراموش مى‌كنيد».

پس خداوند به بندگانش فرمود:" اى نيازمندان رحمت من! نياز به خودم را در هر حال، و خوارىِ بندگى را در هر زمان، براى شما ضرورى ساختم. پس در آغاز هر كارى كه به انجام رساندن و رسيدن به نهايتش اميد داريد، به من پناه ببريد، كه من، اگر بخواهم به شما بدهم، جز من، كسى بر بازداشتن شما از آن، توانا نيست و اگر بخواهم شما را از چيز باز دارم، جز من، كسى بر اعطاى آن به شما توانا نيست. پس من، سزاوارترين شخص به درخواست و نيز سزامندترين به زارى به درگاه او هستم".

پس هنگام آغاز هر امر كوچك و بزرگى، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»* بگوييد؛ يعنى براى اين كار، از خدايى كه عبادتِ جز او درست نيست، يارى مى‌جويم؛

خدايى كه چون از او كمك خواسته شود، ياور است و چون دعا شود، اجابت مى‌كند. بخشنده‌اى كه با گستردنِ روزى بر ما رحم مى‌كند. مهربان با ما در دين و دنيا و آخرتمان؛ او كه دين را بر ما تخفيف داد و آن را آسان و سبُك قرار داد، و اوست كه با جدا ساختن ما از دشمنانش بر ما رحمت مى‌آورد».

سپس افزود: «پيامبر خدا فرمود:" هر كس را مشكلى اندوهگين كرد، [اگر] مخلصانه و با توجّه قلبى، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»* بگويد، از دو حال، بيرون نخواهد بود: يا به حاجتش در دنيا مى‌رسد و يا حاجتش در نزد خدا به حساب مى‌آيد و ذخيره مى‌شود، و البته آنچه پيش خداوند است، براى مؤمنان، بهتر و پاياتر است"».