سيّد محمّد بن عبد النبى اخبارى (م 1232 ق)

وى، فقيه، محدّث، متكلّم شيعه و از عالمان مشهور اخبارى و سخت متعصّب است كه در سال 1178 ق، در هند به دنيا آمد. او در سال 1198 ق، به حج رفت و از آن جا عازم عراق گرديد و در نجف، كاظمين و كربلا اقامت گزيد و نزد سيّد محمّد مهدى شهرستانى، درس خواند و از او و محمّد على بن محمّد باقر بهبهانى و موسى بن على بحرانى، اجازه روايت دارد.

اخبارى، در اثر فشار اصوليان، ناگزير شد عراق را ترك كند و به ايران بيايد. وى، مدّتى در مشهد و تهران بود[1]

و باز ناچار شد به عراق باز گردد و در كاظمين بماند.

سرانجام، داوود پاشا، رقيب اسعد پاشا در كار وزارت، چون از رابطه دوستانه اسعد پاشا با ميرزا محمّد و قدرت ميرزا آگاه شد، ترسيد و با بهانه اختلافات اخباريان و اصوليان، با شورانيدن نهانى اوباش بغداد بر ضدّ ميرزا محمّد، باعث شد تا او و پسر بزرگش سيّد احمد كشته شوند.

ميرزا محمّد، بيش از هشتاد اثر از خود به جاى گذاشته است كه در بسياى از آنها مخالفت با اجتهاد را وجهه همّت خود قرار داده است كه آن جمله است:

- اجازه به محمّد باقر بن محمّد على‌

- اجازة الحديث‌

- البنيان المرصوص بالبراهين و النصوص‌

[1]. با توجّه به توانايى او در علم اعداد، طلسمات، تسخير ارواح و ... امناى دربار پادشاه ايران در سال 1218 ق، از او خواستند كه در قتل ايشپخدر، تدبيرى بينديشد. او قبول كرد و چهل روز مهلت خواست تا سرِ او را براى شاه حاضر كند و خود در بقعه حضرت عبد العظيم به كنجى رفت و به گفتن ذكر و اوراد مشغول شد تا اين كه در موعد تعيين شده، وعده او عملى شد. امناى شاه، از كار او به وحشت افتادند و با ترفندى از شاه خواستند او را با احترام، روانه عتبات مقدس كند( ناسخ التواريخ، قاجاريه، ج 1، ص 142).