فصل چهارم: علوم حديث‌

درايه‌

درايه، در اصطلاح، دانشى است كه در آن به بررسى سند و متن حديث و چگونگى تحمّل و آداب نقل آن مى‌پردازند.[1] فرق دانش درايه با رجال آن است كه در درايه به بررسى سند، من حيث المجموع، مى‌پردازند و در رجال، تك تكِ راويان سلسله حديث را بررسى مى‌كنند.[2] هرچند در دوره مورد بحث، شاهد پديد آمدن كتابى درباره دانش درايه يا مصطلح الحديث نيستيم‌[3]؛ امّا اين دوره از لحاظ پيدايش دگرگونى در نوع نگرش به اقسام حديث، بسيار بااهمّيت است. علّامه حلّى، در اين دوره، تعاريف ديگرى از حديث صحيح و ضعيف، عرضه كرد و بدين‌سان، تقسيم‌بندى احاديث در نظر علماى متأخّر از علّامه با ديدگاه دانشمندان پيش از ايشان، متفاوت شد. براى قرار گرفتن در فضاى بحث، گفتنى است كه در عرف پيشينيان، حديث «صحيح» به‌

[1]. الوجيزة، ص 4؛ نهاية الدارية، ص 79. براى تعاريف ديگر، ر. ك: معجم مصطلحات الرجال والدراية. ص 104- 105.

[2]. مقباس الهداية، ج 1، ص 43؛ أصول الحديث وأحكامه، ص 16.

[3]. براى مطالعه درباره پيشينه مباحث درايه، ر. ك: مجله علوم حديث، ش 30:« گزارشى از سير مباحث درايه‌در اماميّه تا سده دهم هجرى»، از نگارنده.