درس پنجم : درج، سِقط و اضطراب

اهداف درس:

آگاهي از افزوده‌ها و کاستيها در متن و سند حديث؛ شناخت راه حلّ آسيب‌هاي درج، سقط و اضطراب.

8. درج

تعريف درج

منظور از اصطلاح درج در متن يا سند حديث را مي‌توان همان معناي لغوي دانست؛ يعني عبارتي که جزء حديث نبوده و به آن، راه يافته باشد. اين اتفاق که در هر دو بخش متن و سند حديث روي مي‌دهد، علّت‌هاي گوناگوني دارد و علّت شايع آن، خلط توضيح واسطه‌هايي مانند: راوي، نويسنده و کاتب حديث، با متن سخن معصوم است. [1] راوي و يا نويسنده، با هدف توضيح يا نتيجه‌گيري، عبارتي را در ميان يا پس از نقل حديث مي‌افزايد؛ ولي چون به اين افزايش، تصريح نمي‌کند، چه بسا ناقلان بعدي حديث، آن عبارت را جزء حديث بپندارند و حديث را به گونه‌اي نقل کنند که عبارتِ افزوده‌شده، با حديث عجين ‌شود.