بازگردانيم، تا اگر مفهوم عميق‌تري دارند، روشن شود. تأويل متن، گونه‌اي کوشش براي فهم برتر و ژرف‌تر حديث و حاصل نگاه نقادانه به حديث است که قواعد ويژه خود را دارد. فهم ناتمام و شتابزدگي موجب مي‌شوند تا برخي روايات را، به اشتباه ساختگي بخوانيم. گاه تمايلات دروني ناقد حديث، سبب نقد نادرست مي‌شود. احاديث اعتقادي و مرتبط با فرقه‌هاي مذهبي، اقوام و نيز روايات صنفي و جنسيتي بيش از ساير روايات در معرض اين آسيب هستند.

پرسش و پژوهش

1. کدام آسيب مربوط به روش پژوهش، تاثير بيشتري در نقد نادرست دارد؟ همين نکته را براي آسيب‌هاي ماده پژوهش در مرحله نقل حديث بررسي کنيد. 2. تتبع کامل و جامع‌نگري، چه کمکي به نقد درست حديث مي‌کند؟ 3. احاديث مربوط به گفتگوي خدا و عقل را بررسي و ردّ و قبول محدّثان را نسبت به آن گزارش كنيد. 4. احاديث گستره علم امامان( چگونه فهم و حلّ ‌شده‌اند؟ 5. روايات محدَّث بودن امام معصوم( را در کتاب الكافي بررسي كنيد. 7. با بهره‌گيري از بحار الانوار (ج 23 و 24) يک دسته از احاديث ناظر به تاويل قرآن در مناقب اهل بيت( را تحليل و آسيب‌شناسي کنيد. 6. با مطالعه چند مقاله، نگرش مؤلفان آنها را نسبت به حديث، گزارش و نقد کنيد.