درس چهاردهم : خلط تطبيق با تفسير، جمود و تعدي

اهداف درس:

شناخت آسيب ناشي از خلط «تطبيق»، با «تفسير» ؛ آگاهي از آسيب جمود و رويکرد تفريطي به روايات؛ آشنايي با تعميم نادرست و رويکرد افراطي به روايات؛ بررسي چند نمونه از جمود و تعميم نادرست.

24. خلط «جَرْى و تطبيق» با «تفسير»

مفهوم و زمينه

آسيب ديگر مرتبط با پژوهش‌هاي حديثي، در حوزه احاديث ناظر به آيات قرآن روي مي‌دهد. اين آسيب، ناشي از خلط جنبه تطبيقي رواياتِ به‌ظاهر تفسيري، با جنبه معنا‌شناختي آنها است. ما روايت هاى فراواني داريم که در باره آيات الهى سخن گفته‌، سبب نزول آيه و يا معناي لغوي يک واژه را ارايه داده‌ و مراد نهايي آيه را بيان کرده‌اند. افزون بر اينها، روايات ديگري هم داريم که مصداق هاى خارجى آيه را بيان نموده، به تطبيق مراد آيه بر برخي از افراد پرداخته اند. روايات اين دسته دوم، تفسيري نيستند، بلکه تأويلي‌اند؛ [1] يعني در صدد استمرار بخشيدن به مفاهيم جاويد