والدرهمُ درهماً، والدينارُ ديناراً، و العلّة التى مِن أجلها قيل للفرسِ «أجد» و للبغلة «عد» و العلة التى من أجلها قيل للحمار «حر»، و العلّة التى من أجلها يكون عذاب القبر، علل الوضوء و الآذان و الصلاة. و در پايان، باب «نوادر العلل» آمده است.

شيخ ابراهيم كفعمى و شيخ شرف بحرانى، علل الشرائع‌ را تلخيص،[1] و شيخ محمّد تقى اصفهانى، معروف به آقا نجفى (م 1331 ق) و سيّد هدايت اللَّه مسترحمى، آن را به فارسى ترجمه كرده‌اند[2] و هر دو ترجمه، چاپ شده است.

4. عيون أخبار الرضا عليه السلام‌

مؤلّف: شيخ صدوق‌

تصحيح و تعليق و تقديم: شيخ حسين اعلمى‌

ناشر: مؤسّسه اعلمى، بيروت، چاپ اوّل، 1404 ق/ 1984 م.

چندين نسخه خطّى از اين كتاب موجود است: نسخه‌اى با تاريخ تملّك 1069 ق؛ و نسخه‌اى با تاريخ كتابت به سال 1085 ق؛[3] نسخه‌اى با افتادگى صفحات آغازين و پايانى، متعلّق به سده يازدهم يا دوازدهم؛[4] نسخه مندرج در شرح عيون أخبار الرضا عليه السلام‌ از سيّد نعمت اللَّه جزائرى، با تاريخ تأليف 1099 ق، و تحرير ديگر در 1104 ق، به خطّ مؤلّف.[5] كهن‌ترين نسخه اين كتاب، متعلّق به سال 957 است.[6] اين كتاب بارها در نجف اشرف، ايران و بيروت، چه بى تحقيق و چه با تحقيق، چاپ شده است. نمونه: چاپى با تحقيق، در مؤسّسه «آل البيت لإحياء التراث» در قم، و با تصحيح سيّد مهدى لاجوردى، در منشورات العالم، در تهران، چاپ اوّل، 1363 ق.

[1]. الذريعة، ج 4، ص 424.

[2]. همان، ج 15، ص 313.

[3]. تراثنا، ش 51، ص 369.

[4]. فهرست نسخه‌هاى خطى كتاب‌خانه آية اللَّه گلپايگانى، ج 2، ص 133.

[5]. همان، ج 3، ص 87.

[6]. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ترجمه غفارى، ص 10.