ويژگى‌هاى الكافى‌

يكم: اين كتاب، در دوره نايبان چهارگانه امام زمان عليه السلام تأليف شده است.[1] اين مزيّت را نبايد و نمى‌توان دليل بر صحّت اين خبر شايع پنداشت كه گفته‌اند حضرت حجّت عليه السلام اين كتاب را ديده و درباره آن فرموده است: «هذا كافٍ لشيعتنا».[2] با اين حال، اين ويژگى را مى‌توان قرينه‌اى شمرد بر تقويت اين حدس كه امام عليه السلام به تهيه اين كتاب راضى بوده، عمل كردن به اخبار آن را جايز مى‌داند.[3] دوم: تأليف اين كتاب، در بيست سال انجام شده است. پيداست كه سبب طولانى شدن اين كار، سفرهاى كلينى به شهرها و نواحى گوناگون و تلاش براى ديدار با مشايخ حديث و اجازه بوده است.

سوم: اين كتاب، در بردارنده آموزه‌هاى اهل بيت عليهم السلام درباره جايگاه عقل در ساخت عقايد دينى است.

چهارم: احاديث آن، با اسناد كامل آمده‌اند. البته گاه به جهت ذكر سند در موارد پيشين‌[4] و گاهى به جهت نقل بدون واسطه حديث از اصل و منبع،[5] سند، كامل ذكر نشده است.

پنجم: احاديث با عنوان باب‌ها هماهنگ‌اند و بر همين اساس، به احاديث معارض پرداخته نشده است.[6] ششم: در اسناد روايت فروع، سختگيرى شده است. شاهد بر اين مطلب، اين است كه كلينى از سعد بن عبد اللَّه اشعرى، در كتاب فروع چيزى نقل نكرده است، با

[1]. كشف المحجة، ص 159.

[2]. مرآة العقول، ج 1، ص 22؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج 3، ص 470.

[3]. همان جا.

[4]. الكلينى و الكافى، ص 426- 427؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج 4، ص 7.

[5]. نهاية الدراية، ص 543؛ الكافى، ج 1، ص 13، مقدّمه حسين محفوظ.

[6]. نهاية الدراية، ص 222؛ روضات الجنات، ص 553.