د نيشكر

343. امام كاظم عليه السلام: نيشكر، گرفتگى‌هاى مجارى و رگ‌ها را باز مى‌كند و هيچ بيمارى و بدى‌اى در آن نيست.

ه روزه‌

344. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: بر شما باد روزه؛ چرا كه طغيان رگ‌ها را فرو مى‌نشاند و سرمستى را مى‌بَرَد.[1]

و شام خوردن‌

345. امام صادق عليه السلام: شام را وا مگذار، هر چند به سه لقمه نان و نمك باشد. هر كس يك شب شام را واگذارد[2]، يك رگ در بدن وى مى‌ميرد و اين رگ، هرگز زنده نمى‌شود.

346. امام رضا عليه السلام: در بدن، رگى است كه آن را «عَشا (شام)» گويند. اگر شخصْ شام خوردن را واگذارد، آن رگ تا صبح او را نفرين مى‌كند و مى‌گويد: «خدا، تو را گرسنه بدارد، چنان كه مرا گرسنه بداشتى، و تشنه بدارد، چنان كه تشنه‌ام نگاه داشتى».[3] پس مبادا كسى از شما شام را واگذارد، هر چند به يك لقمه نان يا جرعه‌اى آب باشد.

ر. ك: ج 2، ص 333 ح 1756

[1] ناگفته نماند مؤلّف در تبيين معناى عبارت« مَحْسَمَة للعروق» كه در روايت آمده، از فيض القدير، چنين نقل كرده است: در المصباح آمده است« حَسَمَه حَسما فانحَسَمَ» يعنى:« آن را بُريد و بُريده شد» و« حسمتُ العِرقَ»، به حذف مضاف گفته مى‌شود و اصل آن، چنين است:« حسمتُ دَمَ العِرق»؛ يعنى آن كه:« رگ را بُريدى و با داغ نهادن و با آتش گذاردن بر آن، خونريزى را متوقّف ساختى». ابن اثير در النهاية گفته است:« مَحْسَمَة للعرق»، يعنى:« كاهنده قدرت همبسترى»، و« مذهبة للأشر»، يعنى:« از ميان بَرَنده سرمستى»، بدان معنا كه روزه، خون رگ‌ها را كاهش مى‌دهد و سرچشمه مَنى را كم مى‌كند و سرمستى انسان را در هم مى‌شكند.

[2] چنان كه پيش‌تر اشاره شد، به نظر مى‌رسد اين توجّه ناظر به نظام دو وعده‌اى است. م.

[3] علّامه مجلسى مى‌گويد:« اين دعا، يك مثَل است براى بيان زيان ديدن آن رگ و در نتيجه، زيان رساندن آن به بدن، گويا كه آن رگ، دعا مى‌كند و دعايش هم بر آورده مى‌شود»( بحار الأنوار: ج 66 ص 347).