مى‌شود كه يگانه راه اين آگاهى، شنيدن از همان خدايى است كه به همه نهفته‌ها آگاه است.[1]

به نظر مى‌رسد نياز انسان‌هاى نخستين، ايجاب مى‌كرد كه «وحى»، برخى از دانش‌هاى تجربىِ ضرورى براى زندگى را در اختيار آنان قرار دهد. مؤيّد اين نظريه، مطلبى است كه سيّد بن طاووس نقل كرده است:

إنَّ اللّهَ تَبارَكَ و تَعالى أهبَطَ آدَمَ مِنَ الجَنَّةِ، و عَرَّفَهُ عِلمَ كُلِّ شَي‌ءٍ، فَكانَ مِمّا عَرَّفَهُ النُّجومُ وَ الطِّبُّ.

خداوند، آدم را از بهشت، فرو آورد و او را از آگاهى به همه چيز، برخوردار ساخت. نجوم و پزشكى، از جمله چيزهايى بود كه خداوند، وى را از آنها آگاه كرد.[2]

بنا بر اين، مى‌توان گفت كه سرآغاز علم طب، آموزه‌هاى وحى بوده؛ امّا تجربه دانشمندان نيز بدان افزوده شده و تدريجا اين دانش، گسترده‌تر شده و مى‌شود؛ ليكن اين ادّعا كه وحى، تنها راه رسيدن به اين دانش است، علاوه بر اين كه متّكى بر برهان عقلى و يا شرعى نيست، بطلان آن به وسيله تجربه ثابت شده است و آنچه از مرحوم شيخ مفيد نقل شده كه راه رسيدن به دانش طب، «السمع عن العالم بالخفيّات» است، اگر مقصود، يكى از راه‌هاى رسيدن به اين دانش باشد، صحيح است؛ و گر نه نمى‌تواند صحيح باشد.

2. اهل بيت و دانش پزشكى‌

بررسى دقيق احاديثى كه درباره ويژگى‌هاى علمى، سرچشمه‌هاى دانش‌ها و نيز

[1] تصحيح الاعتقاد، ص 144، بحارالأنوار، ج 62، ص 75.

[2] ر. ك: ج 1، ص 35، ح 6.