نام کتاب : دانشنامه عقايد اسلامي نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 151
مطلقا از قدرت نظامى استفاده نكرده است و نمى كند ، چنان كه سيره پيامبر اسلام در دعوت به اين آيين، به دستور قرآن ، تكيه بر برهان و اندرز نيكو و استفاده از سالم ترين و بهترين روش هاى مناظره بوده است. پيامبر صلى الله عليه و آله صريحا اعلام مى نمود كه : «قُلْ هَـذِهِ سَبِيلِى أدْعُواْ إلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى . [1] بگو : راه من ، اين است كه مردم را از روى بصيرت ، به خدا مى خوانم. اين ، روش من و هر كسى است كه از من پيروى مى كند» . بنا بر اين ، كمال بى انصافى است كه گفته شود : اسلام با زور ، خود را بر مردم تحميل كرده است ، بويژه وقتى كه اين ادّعا از جانب كسانى مطرح شود كه در دادگاه هاى تفتيش عقايد ، جناياتى مرتكب شده اند كه روى تاريخ را سياه كرده است. آرى ، اسلام از قدرت نظامى استفاده مى كند ، ولى نه براى تحميل عقيده ؛ بلكه براى شكستن سدهايى كه مانع رشد باورهاى صحيح اند.
پيكار براى آزادى انديشه
در جايى كه برهان و موعظه و مناظره سودمند واقع نشود ، روش اسلام براى مواجهه با موانعى كه سدّ راه آزادى انديشه اند ، مبارزه مسلّحانه و جنگ است. [2] موانعى كه سدّ راه آزادى انديشه اند ، عبارت اند از : نظام ها و سنّت هاى غلطى كه قدرت تفكّر و تشخيص و در نتيجه امكان انتخاب عقايد صحيح را از مردم سلب مى كنند.
[1] {Q} «فَلاَ تُمَارِ فِيهِمْ إِلاَّ مِرَآءً ظَـهِرًا؛ پس درباره آنان جز به صورت ظاهر، جدال مكن»(كهف : آيه 22).[2] ر . ك : گفتگوى تمدّنها در قرآن و حديث .[3] يوسف : آيه 108 .[4] ر . ك : ص 26 (داستانى آموزنده) .[5] نقل از : سخنرانى استاد شهيد درباره «آزادى عقيده» در پاييز 1348 ش در حسينيه ارشاد. ر.ك : سلسله مقالاتِ پيرامون جمهورى اسلامى : ص 98 ـ 99.[6] {Q} «وَكَذَ لِكَ نُرِى إِبْرَ هِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَـوَ تِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ؛ و اين گونه، ملكوت آسمان ها و زمين را به إبراهيم نمايانديم تا از جمله يقين كنندگان باشد» (انعام : آيه 75).[7] انبياء : آيه 62 .[8] انبياء : آيه 63.[9] انبياء : آيه 66 ـ 67 .[10] فروغ ابديّت : ج 2 ص 736 ـ 737. براى مطالعه مشروح جريان اسلام آوردن صفوان ، ر.ك : كنز العمّال : ج 10 ص 503 ـ 506.[11] ميزان الحكمة : ح 14627 ؛ كنز العمّال : ح 30168.[12] براى توضيح بيشتر در اين باره ، ر.ك : مقاله «كارنامه اسلام محمّد خاتم پيامبران» : ج 2 ص 59 ـ 71.
نام کتاب : دانشنامه عقايد اسلامي نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 151