نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 817
اسامي قرآني اماكن و بلاد
اَعلام جغرافيايي قرآن
(اسامي قرآني اماكن و بلاد)
(اسامى مکانهاى مذکور در قرآن)
نام مکانها، شهرها و کوهها بهاين شرح
در قرآن ذکر شده است:
الف) نامهايى که يک بار در قرآن آمده
است:
1. بکّه: بکه يا مکه، نام سرزمين مقدسى
است که مسجدالحرام و کعبه مکرمه در آن قرار دارد. در آيه 96 سوره آلعمران آمده است:((إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِى
بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ) . )«بکه» همان مکه است که
در زبان عربى هم با «ب» و هم با «م» تلفظ مىشود. در قرآن مجيد به «امالقرى» نيز از
اين شهر ياد شده است.
2. بدر: نام مکانى است نزديک مدينه که جنگ معروف «بدر» ميان مسلمانان و
مشرکان مکه در آنجا رخ داد. اين واژه در آيه 123 سوره آلعمران آمده است.
3. احد: نام کوهى است در چهار کيلومترى شمال مدينه که جنگ احد در دامنه
آن رخ داد. داستان جنگ احد در آيات 139 - 172 سوره آلعمران آمده است.
جلالالدين سيوطى بنا بر قرائتى به ذکر واژه «احد» در آيه((إِذْ تُصْعِدُونَ وَلاَ تَلْوُونَ عَلَى أحَدٍ...))(آلعمران// 153) نظر داده است.
4. حنين: نام محلى نزديک شهر طائف است که جنگ مسلمانان به رهبرى پيامبر
اسلام (ص) با قبيله هوازن در آنجا صورت گرفت. آيه 25 سوره توبه با ذکر کلمه «حنين»
به وقايع جنگ حنين اشاره دارد.
5. بابل: نام شهرى در سواد عراق است که دو فرشته به نامهاى هاروت و ماروت
از سوى پروردگار براى تعليم و ابطال سحر به مردم اين شهر، فرودآمدند. داستان اين دو
فرشته و نام شهر بابل در آيه 102 سوره بقره آمده است.
6. حجر: نام سرزمين قوم ثمود (اصحاب حجر) در ناحيه شام و نزديک وادىالقرى،
محل سکونت قوم ثمود است؛ اين نام در آيه 80 سوره حجر((وَلَقَدْ كَذَّبَ أَصْحَابُ الحِجْرِ الْمُرْسَلِينَ))به کار رفته است و نيز نام سورهاى از قرآن است.
7. احقاف: نام سرزمينى ريگزار در ناحيه عمان و حضرموت بوده است که قوم
عاد - همان قوم حضرت هود (ع) - در آنجا سکونت داشتند. اين واژه در آيه 21 سورهاى
به همين نام به کار رفته است.
8. مشعرالحرام: نام مکانى نزديک مکه است و در آيه 198 سوره بقره آمده است.
9. عرفات: نام مکانى نزديک مکه است و در آيه 198 سوره بقره به کار رفته
است.
10. جودي: کشتى نوح پس از پايان طوفان، بر فراز کوه «جودى» به گِل نشست.
امروزه «جودى» يا «جودى داغ» (داغ کوه) کوهى مرتفع در ولايت «بهتان» واقع در بخش آسيايى
ترکيه است.
11. رقيم: نام روستا و محلهاى است که کوه کهف در آن قرار داشت. کلمه «رقيم»
در آيه 9 سوره کهف آمده است.
ب) نامهايى که چهار بار در قرآن آمده است:
1. مصر: مصر به معناى شهر است و در آيات: 61 بقره، 21 و 99 يوسف و 51 زخرف
به کار رفته است.
2. ايکه: نام سرزمين قوم حضرت شعيب (ع) بود.
3. کهف: نام غارى است در دامنه کوهى که اصحاب کهف در آن جا مخفى شده بودند.
ج) نامى که بيش از چهار بار در قرآن آمده است:
طور (سينا) : واژه طور ده بار در قرآن آمده و منظور از آن، کوه طور سينا
است که حضر ت موساى کليم در آنجا با خداوند سخن مىگفت و به او وحى مىشد.
اعلام جغرافيايى ديگرى نيز در قرآن وجود دارد؛ همانند: عرم، حرد، صريم،
جرز، طوى و….
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد4;صفحه (85-87)
[2]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;دانش نامه
قرآن وقرآن پژوهى;جلد2;صفحه (2144-434)و(2075-381)و1521
[24]همان;جلد1;صفحه (915-5مقدمه)و863
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 817