نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 542
اجتهاد قرّاء
اجتهاد قرّاء
(آراى شخصى قاريان
در قرائت قرآن)
يکى از علل اختلاف
قرائتها، اجتهاد و استنباط شخصى قاريان است. هر قارى عقيدهاى در قرائت داشت که به
آن اعتماد ميکرد، و گاهى با تعصب تمام به عقيدهاش پاىبند بود؛ گرچه با عقيده عمومى
و آراى ارباب تحقيق مخالف بود.
داستان کسائى
و قرائتهاى خلاف قاعده او در مسجد پيامبر (ص) و اعتراض مردم مدينه به او، و بسيارى
از قرائتهاى حمزه که مورد اعتراض مردم قرار گرفت، و او به اين اعتراضات به علت اعتقاد
به دلايل خود توجه نمىکرد، از نمونههاى روشن اجتهاد قاريان است.
پارهاي از اجتهاد
قرّاء بر اساس توجه بيش از اندازه به قواعد ادبيات و تصلّب در ترجيح برخي از وجوه محتمل
بود. از امام صادق (ع) نقل کردهاند که فرمود: «اهل عربيت (اديبان) کلام خداوند را تحريف کرده، مقصود آن را برميگردانند»؛
يعنى اديبان با طرح إعرابها و پيشکشيدن مباحث نحوى و فرضيهسازى براى حرکات محتمل،
باعث انحراف اذهان از معناى اصلى آيات شدهاند، و حتى افراد کجفهم به معناى نادرست
دست مييابند و آن را به قرآن نسبت مىدهند. اين قبيل اجتهادات به مخالفت رسمالخط
و حتى نقل و روايت ميانجاميد. ابوبکر بن مقسم اين گونه اجتهاد کرده است. وى قرائتى
را برميگزيد که به نظرش با اصول و قواعد عربى سازگار باشد؛ گرچه اين قرائتها مخالف
رسمالخط مصحف يا نقل باشد.
[1]معرفت ، محمد
هادي ، 1309 -1385.;التمهيد فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 27
[2]عاملي ، جعفر
مرتضي ، 1944 -;حقايقى مهم پيرامون قرآن كريم;صفحه 217
[3]فضلي ، عبد الهادي،1934-م.;تاريخ
قراءات قرآن كريم;صفحه (105-106)
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 542