نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 511
آيه وضو و تيمم
آيه وضو و تيمم
(آيه 6 مائده،
در باره تشريع وضو و تيمم و کيفيت آن دو)
به آيه 6 سوره
مائده آيه وضو و تيمم مىگويند:(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ
وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ
إِلَى الْكَعْبَينِ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواْ وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ
عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مَّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء
فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِكُمْ
وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ مَا يُرِيدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَكِن
يُرِيدُ لِيُطَهَّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ)
؛ "اى كسانى كه ايمان آوردهايد چون به [عزم] نماز برخيزيد صورت و دستهايتان را
تا آرنج بشوييد و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد و اگر
جنبايد خود را پاك كنيد [ غسل نماييد] و اگر بيمار يا در سفر بوديد يا يكى از شما
از قضاى حاجت آمد يا با زنان نزديكى كردهايد و آبى نيافتيد پس با خاك پاك تيمم كنيد
و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد خدا نمىخواهد بر شما تنگ بگيرد ليكن مىخواهد
شما را پاك و
نعمتش را بر شما تمام گرداند باشد كه سپاس [او] بداريد ".
در اين آيه،
مقدارى از صورت که بايد در وضو شسته شود توضيح داده نشده است؛ ولى در روايات معصومان
(ع) به طور مشروح بيان شده است.
کلمه بـ
در برؤوسکم به معناى تبعيض گرفته شده است؛ يعنى قسمتى از سر
را مسح کنيد؛ از اين رو، مسح تمام سر که برخى از اهلتسنن به آن معتقدند، درست نيست.
همچنين قرارگرفتن
أرجلکم در کنار رؤوسکم گواه بر اين است که پاها بايد مسح شود،
نه اين که شسته شود. و ارجلکم عطف بر محل برؤوسکم است، نه
بر وجوهکم.
در ادامه اين
آيه مسئله تشريع تيمم و کيفيت آن به طور اجمال آمده است. که بايد صورت
و دستها مسح شوند؛ ولى جزئيات آن در روايات اسلامى تبيين شده است.
حکم تيمم در
آيه 43 سوره نساء نيز آمده است که با آيه 6 سوره مائده شباهت دارد.
[1]مكارم شيرازي
، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد4;صفحه (285-292)
[2]طباطبايي ، محمد
حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد5;صفحه (219-321)
[3]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 85
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 511