نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4449
مطلق
مطلق
(لفظ دالّ بر ماهيتى بدون قيد)
«مطلق» در لغت به معناى «مرسل» و چيزى بدون قيد است. و در اصطلاح به لفظى
مىگويند که بر معنايى شايع دلالت مىکند.
سيوطى مىگويد: «مطلق لفظى است که بر ماهيتى بدون هرگونه قيدي، دلالت مىکند».
در اصول گفتهاند: «ما دلّ على معنى شائع فى جنسه و يقابله المقيّد؛ مطلق لفظى است
که بر معنايى شايع و قابل صدق بر افراد کثير دلالت ميکند و مقيّد مقابل آن است».
مثال مطلق در قرآن: اطلاق شهادت در بيع
و امثال آن در((وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ))(بقره// 282) و((فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُواْ
عَلَيْهِمْ))(نساء// 6) .
در اين آيات، شهادت مطلق است، و مقيّد
به شرطى مانند عدالت نيست؛ در حالى که در آيه 2 سوره طلاق و آيه 106 سوره مائده، هر
شهادتى به شرط عدالت مقيّد شده است.
مطلق و مقيّد مانند عام و خاص است؛ با
اين تفاوت که دلالت عام بر افراد خود به وضع است، و دلالت مطلق بر افراد، به مقدمات
حکمت.
نيز ر.ک: مقيّد.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه (15-17)
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 101
[3]مظفر ، محمد رضا ، 1904 - 1964م.;اصول
الفقه;جلد1;صفحه 167
[4]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;قرآن ثقل
اكبر;صفحه 203
[5]مشكيني ، علي ، 1300 -1386.;اصطلاحات
الاصول;صفحه 236
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 4449