مجازات قرآن

مجازات قرآن

(مجاز‌هاى به‌کار رفته در قرآن)

بيشتر علما وجود مجاز در قرآن را پذيرفته‌اند و عده‌اى مانند ظاهريه، ابن‌القاص ابوالعباس احمد بن ابى احمد طبرى (د 335ق / 946م) از شافعيه، ابوالحسن جَزَرى (علىّ بن ابى الكرم محمد بن عبدالكريم بن عبدالله شيبانى، ملقب به عزّالدّين و مشهور به ابن اثير جَزَري) ، ابوعبدالله بن حامد و ابوالفضل تميمى از حنابله و ابومسلم اصفهانى و داوود ظاهرى، آن را منکر شده‌اند.

شبهه منکران:

1. متکلم از حقيقت به مجاز عدول نمى‌کند؛ مگر اين که از آوردن حقيقت ناتوان باشد و به عاريه گرفتن مجبور شود؛ و اين بر خداوند محال است؛

2. مجاز مرادف با کذب است، و قرآن منزه از کذب است؛ بنابراين، مجاز در قرآن واقع نشده است.

پاسخ مثبتان:

1. علت عدول از حقيقت به مجاز، ناتوانى در بيان نيست؛ بلکه گاهى مجاز بليغ‌تر از حقيقت است؛

2. مجاز کذب نيست؛ بلکه استعمال لفظ در غير ما وضع له است؛

3. اگر در قرآن مجاز نباشد، نبايد هيچ گونه تأکيد، حذف، تکرار و امثال آن در قرآن وجود داشته باشد؛

4. اگر مجازات از قرآن حذف شود، بخشى از حسن و زيبايى قرآن از دست مى‌رود.