نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3464
عطف خاص بر عام
عطف خاص بر عام
(يکى از انوع عطف؛ بيانگر فضل و برترى
«خاص»)
يکى از انواع عطف که از گونههاى اِطناب
نيز شمرده شده «عطف خاص بر عام» است. البته منظور از آن،
خاص و عام به اصطلاح اصولى نيست؛ بلکه فراگيرتر بودن عام در مقايسه با خاص است. فايده
اينگونه عطف، اظهار فضل و برترى «خاص» است؛ گويا خاص از جنس عام نيست.
برخى آن را «عطف تجريد» ناميدهاند؛ يعنى گويا خاص از جمله جدا و به تنهايى
ذکر شده است؛ مانند:
1.((حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ
والصَّلاَةِ الْوُسْطَى) ؛ «توجه کامل داشته باشيد نمازها را، بهويژه نماز وسطى»
(بقره// 238) . )
در اين آيه «الصلاة الوسطى» خاص و به «الصلوات» (عام) ، عطف شده است.
2.((مَن كَانَ عَدُوًّا لِّلّهِ
وَمَلآئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ)… ) ؛ «هر کس با خدا و فرشتگان و رسولان و جبرئيل و
ميکائيل دشمن است… » (بقره// 98) .
در اين آيه با اين که «جبرئيل» و «ميکائيل» جزء فرشتگان هستند، جداگانه
ذکر و به «ملائکته و رسله» عطف شدهاند.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 464
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 240
[3]تهانوي ، محمد اعلي بن علي ، - 1158؟ق.;كشاف
اصطلاحات الفنون و العلوم;جلد3;صفحه 280
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3464