نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3185
سهو نسّاخ در قرائات
سهو نسّاخ در قرائات
(يکى از عوامل ادعايى اختلاف قرائتها)
سهو نسّاخ و کاتبان را يکى از علتهاى
اختلاف قرائتها دانستهاند؛ مانند: اختلاف در آيه((لَّكِنِ الرَّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ مِنْهُمْ
وَالْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَالْمُقِيمِينَ
الصَّلاَةَ))(نساء// 162) . در اين آيه «مقيمين» به صورت منصوب ضبط شده است؛ در صورتى که ظاهراً به «الراسخون»
عطف است و بايد مرفوع باشد.
مى گويند زبير علت نصب «المقيمين» را از ابان بن عثمان پرسيد؛ وى جواب
داد: «از خطاى کاتب است». همچنين عروة بن زبير از عايشه پرسيد و او نيز چنين گفت.
اما چون اين گونه روايات با قرائت ثابت و مرفوع به پيغمبر (ص) معارضند،
مقبول نيستند و قرائت ثابت و متواتر قرآن را با قاعده نحوى نميتوان تغيير داد، و در
قرائت جاى استنباط نيست.
مفسر بزرگ جهان اسلام، علامه طبرسى (ره) در اين باره چنين مىنويسد:
«درباره نصب «المقيمين» در آيه شريفه اختلاف شده است؛ سيبويه و بصرىها
آن را منصوب مىدانند؛ بنابر اين که در مقام مدح و کلمه «اعني» در تقدير باشد. و برخى
«المقيمين» را مجرور مىدانند و معطوف بر «ما» در(بِمَا أُنزِلَ إِلَيكَ) ، و برخى معطوف بر «کاف» در «إليک» دانستهاند و… ».
[1]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;شناخت قرآن;صفحه
135
[2]طبرسي ، فضل بن حسن ، 468 - 548ق;مجمع
البيان فى تفسيرالقرآن;جلد3;صفحه 139
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3185