نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3067
سوره مذكّره
سوره اخلاص
(سوره مذكّره)
(يکصد و دوازدهمين سوره قرآن)
«اخلاص» به معناى خالصکردن از هرگونه شائبه و خلط است. خواندن سوره اخلاص
و اعتقاد به آن سبب حفظ دين و عقيده انسان از انحرافات و عيوب ميشود. به همين مناسبت،
«اخلاص» نام گرفته است.
اين سوره خداى تعالى را به احديت ذات و بازگشت ما سوى اللَّه در تمامى
حوائج وجوديش به سوى او و نيز به اين كه احدى نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال
شريك او نيست مىستايد، و اين توحيد قرآنى، توحيدى است كه مختص به خود قرآن كريم است،
و تمامى معارف (اصولى و فروعى و اخلاقى) اسلام بر اين اساس پىريزى شده است.
سوره اخلاص بسيار فضيلت دارد و
معادل يک سوم قرآن است. اين سوره در جواب درخواست گروهى از يهود نازل شده است که از
پيامبر (ص) اوصاف خداوند را پرسيده بودند. اميرمؤمنان (ع) درباره اين سوره فرموده است:
«قل هو الله احد» نَسَبنامه خدا است.
ويژگيهاى سوره اخلاص:
1. چهار آيه به عدد کوفى و بصرى و مدني، پنج آيه به عدد مکى و شامي، يازده
يا پانزده کلمه و 47 حرف دارد.
2. در ترتيب نزول، بيست و دومين و در ترتيب مصحف شريف، يکصد و دوازدهمين
سوره قرآن است که پس از سوره ناس و پيش از سوره نجم نازل شد.
3. اين سوره، پيش از هجرت در مکه نازل شد و از سُوَر مکى است؛ ولى برخى
اين سوره را مدنى دانسته و بعضى ديگر گفتهاند اين سوره دو بار نازل شده است؛ يک بار
در مکه و يک بار در مدينه.
4. از نظر کميت از سُوَر مفصّل و از نوع قصار آن به شمار مىآيد.
5. به گفته سيوطى سوره اخلاص از سُوَر جمعىالنزول است و تمام آيات آن
يکباره و به صورت مجموعى نازل شده است و آيه ناسخ در آن وجود ندارد.
نيز ر.ک: اسامى سوره اخلاص
[1]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 553
[2]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت
سوره هاى قرآن;صفحه 628و627
[3]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد27;صفحه
427
[4]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه 150
[5]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
315
[6]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
591
[7]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 197
[8]فخر رازي ، محمد بن عمر ، 544 - 606ق.;التفسيرالكبير;جلد31;صفحه
176و175
[9]طبرسي ، فضل بن حسن ، 468 - 548ق;مجمع
البيان فى تفسيرالقرآن;جلد31;صفحه 176
[10]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 553
[11]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;جلد20;صفحه 387
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 3067