نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2686
سوره 067
سوره مُلك
(سوره 067)
(شصت و هفتمين سوره قرآن)
«فرمانروايى و حکومت در دست خداى توانا است». سوره مُلک با اين فراز شروع
مىشود و از خدا، توحيد، خلقت زمين و آسمان و حيوانات، روز قيامت، پاداش و کيفر، و
نعمت و نقمت خدا سخن ميگويد. به مناسبت وجود واژه «مُلک» در آيه اول، سوره را «مُلک»
ناميدهاند.
غرض اين سوره بيان عموميت ربوبيت خداى تعالى براى تمامى عالم است، در مقابل
مسلك وثنىها كه معتقدند براى هر يك از نواحى عالم ربى جداگانه است كه يا از خيل فرشتگان
است، و يا از مخلوقات ديگر، و خداى عز و جل رب همه عالم نيست، بلكه تنها رب آن ارباب
است و بس.
و به همين جهت در اين سوره بسيارى از نعمتهاى الهى از خلقت و تدبير را
نام مىبرد، چون در حقيقت ذكر اين نعمتها استدلالى است بر ربوبيت عامه الهى.
و نيز به همين مناسبت است كه سخن را با كلمه تبارك آغاز كرده،
چون اين كلمه به معناى كثرت صدور بركات از ناحيه خداى عز و جل است، و نيز مكرر جناب
ربوبى را به صفت رحمان كه مبالغه در رحمت است، مىستايد؛ چون رحمت همان عطيه در قبال
استدعاى حاجتمند است، و در اين سوره سخنى هم از انذار و تهديد آمده، و در آخر به مساله
حشر و قيامت منتهى مىگردد.
و مضامين آيات آن به دو مساله خلاصه مىشود: يكى دعوت به اينكه يگانگى
او در ربوبيت را بپذيرند، و دوم اينكه به معاد معتقد شوند. گفته شده اين سوره به شهادت
سياق آياتش در مكه نازل شده است.
ويژگيهاى سوره مُلک:
1. به نظر بيش تر مکتبهاى تفسيرى سى آيه و به شمارش مکى 31 آيه، 330 يا
337 کلمه و 1300، 1313 يا 1350 حرف دارد.
2. در ترتيب نزول، هفتاد و هفتمين و در مصحف شريف شصت و هفتمين سوره است.
3. پس از سوره طور و پيش از سوره حاقّه و پيش از هجرت در مکه نازل شد و
هيچ آيه مدنى ندارد.
4. از نظر کمّيّت، از سورههاى مفصّل و از نوع طوال آن است که حدود نصف
يک حزب را شامل مىشود.
5. در اين سوره نَسخى نيست.
مطالب مهم سوره ملک:
1. مباحث خداشناسى و اوصاف و افعال الهي؛
2. آفرينش آسمان و زمين؛
3. مرگ و حيات، وسيله آزمايش الهي؛
4. معاد و حشر و نشر.
نيز ر.ک: اسامى سوره ملک.
[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;جلد19;صفحه 348
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[3]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد24;صفحه
309
[4]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 473
[5]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
316
[6]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 196و66و43و41
[7]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
588
[8]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت
سوره هاى قرآن;صفحه 460
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2686