نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2341
راويان قرائت عاصم بن بهدله كوفي
راويان قرائت عاصم بن بهدله كوفي
(اسامى و شرححال راويان قرائت عاصم)
گروه بىشمارى با واسطه و بدون واسطه،
قرائت عاصم را روايت کردهاند که عبارتند از: ابان بن تغلب شيعى؛ ابان بن يزيد عطار؛
حفص بن سليمان؛ حماد بن سلمه؛ حماد بن يزيد؛ سليمان بن مهران اعمشى؛ ابوبکر بن عياش؛
ضحاک بن ميمون؛ ابوعمرو بن علاء؛ خليل بن احمد؛ حمزة بن حبيب. همچنين عده ديگرى تمام
يا قسمتى از قرائات عاصم را روايت کردهاند.
در اين جمع، دو نفر به نامهاى حفص و
ابوبکر بن عياش شهرت بيشترى دارند که ميگويند اين دو نفر قرائت عاصم را بدون واسطه
از خود وى روايت کردهاند. اينک نکاتى درباره اين دو تن:
1. حفص: ابوعمر حفص بن سليمان بن مغيره
بزّاز اسدى کوفى (90 - 180ق) مشهور به حفص را ربيب (فرزند همسر) عاصم مىدانند.
حفص، قرائت قرآن را پنج آيه پنج آيه مانند
کودکى که قرآن را از استاد خود مىآموزد، از عاصم فراگرفت.
زنجانى مىنويسد: «حفص مردى عالم و عامل و آگاهترين اصحاب به قرائت وى بوده است». چنانکه
ابنمعين مىگويد، روايت و نقل صحيح قرائت عاصم را حفص انجام داده است.
گرچه آرا و نظريات علما درباره حفص دچار نوعى اضطراب و ترديد است، ولى
در امر قرائت، فردى مورد اعتماد و براساس شواهد فراوان، شخصيتى مقبول و پذيرفته شده
است.
2. ابوبکر بن عياش: ابوبکر شعبة بن عياش اسدى کوفى (95 - 193ق) قرآن را
سه بار بر عاصم خواند و بر عطاء بن سائب و اسلم منقرى و عمر عرضه کرد. ابوبکر از پيشوايان
اهلسنّت بود و حدود هفت سال پيش از مرگش سمت إقراء و بررسى قرائت ديگران را رها کرد؛
در عين حال، عالمى عامل و دانشمندى بزرگ بود.
آراى محدثان درباره حديث ابوبکر به شرح ذيل است:
احمد حنبل: ابوبکر مردى قابل اعتماد در حديث بود؛ اما گاهى دچار اشتباه
مىشد.
ابن سعيد: او مردى راستين و عارف به حديث بوده؛ ولى غالباً دچار لغزش ميشد.
يعقوب بن شيبه: در حديث ابوبکر اضطراب وجود دارد.
نيز ر.ک: قرائت عاصم.
[1]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه 325
[2]زنجاني ، ابو عبد الله بن نصر الله ،
1309 - 1360ق.;تاريخ القرآن;صفحه 165
[3]دمياطي ، احمد بن محمد ، - 1117ق.;اتحاف
فضلاءالبشربالقراءات الاربعة عشر;صفحه 23
[4]قسطلاني ، احمد بن محمد ، 851 - 923ق.;لطائف
الاشارات لفنون القراءات;صفحه 103
[5]خويي ، ابوالقاسم ، 1278 - 1371;البيان
فى تفسيرالقرآن;صفحه 145
[6]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 217
[7]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 445
[8]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 253
[9]داني ، عثمان بن سعيد ، 371 - 444ق.;التيسيرفى
القراءات السبع;صفحه 6
[10]عمر ، احمد مختار;معجم القراءات القرآنية;جلد1;صفحه
90
[11]ابو زرعه ، عبد الرحمان بن محمد ، -
410ق;حجة القراءات;صفحه 58
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2341