نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2231
خطاب جمادات
خطاب غير ذويالعقول
(خطاب جمادات)
(خطاب کردن موجودات
غير عاقل)
گاهى در قرآن
کريم جمادات و موجودات فاقد خرد بشرى خطاب ميشوند؛ مانند:
1.((فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا
أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ) ؛ )«به آن (آسمان) و به زمين فرمود خواه يا ناخواه رام شويد! گفتند البته رام و
تسليم آمديم» (فصلت// 11) .
خطاب خداوند به آسمان و زمين است که به حسب ظاهر،
توانايى ادراک و سخنگفتن ندارند و پاسخ آنها نيز آمده است.
2.((يَا
جِبَالُ أَوِّبِى مَعَهُ) ؛ «اى كوهها با او [در تسبيح خدا] همصدا شويد واى پرندگان
[هماهنگى كنيد]» (سبأ//10) . کوهها و پرندگان، مخاطب واقع شدهاند. )
درباره اين که آيا اين خطابها حقيقى است و جمادات
و حيوانات ادراک و شعور دارند که بتوانند مخاطب قرار گيرند يا اين که خطابها مجازى
است و جمادات به طور مجازى طاعت و خضوع مىکنند، اختلاف است.
[1]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 246
[2]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 115
[3]عسكري ، مرتضي
، 1291 -1386.;القرآن الكريم وروايات المدرستين;صفحه 477
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2231