نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 210
آيه 009 جمعه
آيه جمعه
(آيه 009 جمعه)
(آيه 9 سوره جمعه، در باره تشريع نماز
جمعه)
آيه 9 سوره جمعه را آيه جمعه
مىگويند:((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
إِذَا نُودِى لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ
وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ) ؛ )اى
كسانى كه ايمان آوردهايد چون براى نماز جمعه ندا درداده شد به سوى ذكر خدا بشتابيد
و داد و ستد را واگذاريد اگر بدانيد اين براى شما بهتر است.
طبق برخى روايات، مسلمانان مدينه، پيش
از هجرت پيامبر (ص) با يکديگر گفتند يهود در يک روز هفته اجتماع مىکنند (روز شنبه)
و نصارا نيز روزى براى اجتماع دارند (يکشنبه) ؛ خوب است ما هم روزى قرار دهيم و در
آن روز جمع شويم و ذکر خدا گوييم. آنان روز پيش از شنبه را که در آن زمان يوم
العروبه ناميده مىشد، براى اين هدف برگزيدند و نماز را به صورت جماعت در آن
روز به جا آوردند؛ آن روز جمعه ناميده شد؛ زيرا روز اجتماع مسلمانان بود.
اين نخستين جمعهاى بود که در اسلام تشکيل شد. اما اولين نمازجمعهاى که رسول خدا
(ص) با اصحاب تشکيل دادند زمان هجرت به مدينه بود. آن حضرت روز دوشنبه دوازدهم ربيعالاول
هنگام ظهر به منطقه قبا در حوالى مدينه وارد شدند. و چهار روز در آنجا
ماندند و مسجد قبا را بنيان نهادند. سپس روز جمعه به محله بنىسالم
آمدند و مراسم نمازجمعه را در آنجا برپا کردند. اين نخستين نمازجمعهاى بود که رسولخدا
(ص) در اسلام به جا آورد. خطبهاى هم در اين نماز خواندند که نخستين خطبه حضرت در مدينه
بود. ميان فقهاى اماميه درباره حکم اقامه نمازجمعه در زمان غيبت امام زمان (ع) اختلاف
است؛ برخى آن را واجب عيني، برخى واجب تخيير
ي، برخى مستحب و برخى نيز حرام دانستهاند.
آنچه مسلم است وجوب عينى نمازجمعه با حضور امام زمان (ع) است.
مراد از ذکرالله در آيه،
نماز است. برخى گفتهاند مراد خطبههاى نماز، و مقصود از ندا
در آيه، اذان است، و چون به سعى و شتافتن امر شده (فاسعوا) لازمه آن ترک همه اشتغالات
به ويژه داد و ستد است.
[1]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد24;صفحه
(125-140)
[2]فخر رازي ، محمد بن عمر ، 544 - 606ق.;التفسيرالكبير;جلد30;صفحه
(7-11)
[3]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 134
[4]منصور ، عبدالحميد يوسف;نيل الخيرات فى
القراءات العشرة;جلد19;صفحه 273
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 210